دارای 70 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه و مقالات آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ريختگي احتمالي در متون زير ،دليل ان کپي کردن اين مطالب از داخل فایل ورد مي باشد و در فايل اصلي ،به هيچ وجه بهم ريختگي وجود ندارد
فصل دوم
چگونه آغاز كنیم
مقدمه
هدف این فصل كمك به شما به منظور گذار از مرحله تصمیمگیری برای انجام یك كار تحقیقی به مرحله اجرای یك كار تحقیقی خوب است. محتوای فصل نگاهی به شش مسئله اصلی در ارتباط با فرایند تحقیق دارد:
• انتخاب موضوع. اولین مشغله ذهنی برای شما این است كه درباره چه میخواهید تحقیق كنید.
• اگر نتوانید موضوعی برای تحقیق پیدا كنید، چه كار باید بكنید؟ برخی اشارات و سرنخهایی را در این مورد به شما ارائه خواهیم كرد.
• تمركز كردن. چگونه از یك ایده اولیه به سمت یك موضوع مشخص و عملی در ارتباط با همان ایده برسید.
• یافتن و انتخاب استاد راهنما. چگونه مهمترین انتخاب را در ارتباط با تحقیق انجام بدهید.
• تحقیق فردی و گروهی. عوامل متفاوتی كه باید در انجام تحقیق گروهی مورد توجه قرار گیرد.
• تهیه دفتر یادداشت روزانه. خودتان را آماده كنید تا از این پس احساسات، تجارب، تصمیمات و ایدههای خود را در زمینههای مربوط به موضوع تحقیق (حتی اگر جزئی باشند) در یك دفتر یادداشت كنید.
یادآوری: از همان دقیقهای كه شما تصمیم به انجام تحقیق گرفتید، كار تحقیق آغاز شده است. بنابراین، با خواندن این مطالب شما كار را آغاز كردهاید.
انتخاب موضوع
خودخواه بودن چیزی است كه تعداد كمی از بزرگسالان میتوانند با سعه صدر وجود آن را در خود بپذیرند. با این همه، این موضوع برای سلامت فكری محققان سختكوش از اهمیت زیادی برخوردار است. در آغاز پروژه تحقیق خود باید متوجه باشید كه تعهد مهم و بزرگی را میپذیرید. این تعهد احتمالاً به وظایف و مسئولیتهای قبلی شما اضافه میشود. بنابراین، بخشی از اوقات خود را باید به آن اختصاص دهید. پس بیندیشید كه منافع شما در چیست؟ ارتقای شغلی در آینده، سوابق كاری و تحصیلی و تأثیری كه این تجربه در كار شما خواهد داشت و ; آنگاه با اعتماد به نفس كامل قدم در پیش بگذارید (ادواردز و تالبوت 1994 : 5 ـ 4).
انتخاب موضوع تحقیق شاید مهمترین تصمیمی است كه در جریان تحقیق میگیرد. در این بخش ما 12 نكته مهم را مورد بحث قرار میدهیم كه در این تصمیمگیری باید همواره به خاطر داشته باشید (نگاه كنید به خانه 9).
خانه 9 : دوازده موضوع مهم برای به خاطر سپردن پس از انتخاب موضوع تحقیق
1 انتخابهایی كه دارید
2 انگیزه شما
3 قواعد و انتظارات
4 موضوع و رشته مورد مطالعه شما
5 نمونههای قبلی پروژههای تحقیقی
6 گستره موضوع تحقیق و اندازه عنوان
7 میزان وقتی كه دارید
8 هزینههای تحقیق
9 منابعی كه در دسترس شما قرار دارد
10 نیاز شما به پشتیبانی و حمایت
11 مسائل دسترسی به امكانات
12 روشهای تحقیق
چند انتخاب پیش روی شماست؟
البته ممكن است در كاری كه میخواهید انجام دهید انتخاب زیادی نداشته باشید. زمینه عمومی تحقیق شما و جزئیات خاصی كه باید مورد توجه قرار گیرند از مواردی هستند كه ممكن است از سوی كارفرما یا استاد درس تعیین شوند. اما حتی در این قبیل موارد هم نكاتی وجود دارد كه شما میتوانید با اعمال آنها موضوع را برای خود جالب و برانگیزنده سازید. برای مثال، اگر شما مجبور به انجام تحقیقی هستید كه به طور خاص برایتان جالب نیست، میتوانید با افزودن بخش جدید به آن یا متمركز شدن در بخش خاصی از موضوع، یا با نگاه از زاویهای كه مورد علاقه شما باشد، آن را برای خودتان جالب كنید.
دانشجویان مأمور به تحصیل از سوی یك مؤسسه (دولتی یا خصوصی) به طور معمول باید گزارش پیشرفت خود را مرتباً به مؤسسه مربوط ارائه كنند. حتی از آنها انتظار میرود كه نتایج تحقیق منتهی به حل مشكل یا بهبود كار مؤسسه شود.
در این قبیل موارد، پژوهشگر باید مراقب انتظارات گوناگون مؤسسه تأمین كننده هزینه و مؤسسه محل تحصیل خود باشد و برنامه تحقیقی خود را با آنها هماهنگ كند.
راهنمایی بیشتر در این مورد در فصل هشتم بخش «برای كه مینویسیم» داده شده است. همچنین نگاه كنید به تمرین شماره 4 در فصل اول.
انگیزه شما
در این مورد حتماً قبلاً بخش «چرا تحقیق؟» را در فصل اول به دقت خواندهاید.
اگر در مورد داشتن انگیزه لازم برای انجام پروژه تحقیق خود تردید دارید از خودتان بپرسید:
آیا این كار مرا صبح زود یك روز بارانی از رختخواب بیرون خواهد كشید؟ یا اگر شما اصولاً فرد سحرخیزی هستید بپرسید: آیا حاضرم عصر روز جمعه روی این پروژه كار كنم؟
اگر پاسخ شما منفی است، بدانید كه در انجام این كار با مشكل روبرو خواهید شد. لذا بهتر است موضوع تحقیق خود را عوض كنید یا تغییراتی در آن بدهید تا علاقه و اشتیاق شما را زیاد و انگیزهتان را قوی كند.
قواعد و انتظارات
همانطور كه در فصل اول اشاره كردیم، دانستن تمام قواعد مكتوب و انتظارات نانوشتهای كه درخصوص تحقیق شما صدق میكند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
اگر تحقیق برای دریافت یك درجه دانشگاهی است، باید كلیه قوانین و آییننامههای مربوط را مطالعه كنید و آنچه برایتان مبهم است بپرسید و آنها را به كار ببرید. زیرا اگر شما پایاننامه خود را كوتاهتر یا طولانیتر و با نگارش و تنظیماتی غیر از آنچه مقررات دانشگاه میگوید تهیه كنید، دچار مشكل خواهید شد.
راهنماییهای بیشتر در این مورد در فصلهای 8 و 9 داده شده است.
علاوه بر آنچه در كتابچههای راهنمای دانشجویان و آییننامهها به صورت مكتوب آمدهاند، برخی انتظارات و قواعد نانوشته هم وجود دارند كه رعایت آنها هم الزامی است. آنها را میتوانید با پرسشهای مداوم از استاد راهنما، مدیر تحقیقات، همكاران و یا همكلاسان خود به دست آورید.
اگر تحقیق شما برای دریافت درجه دانشگاهی نیست و شما آن را برای كسی، مؤسسهای یا حتی برای خودتان انجام میدهید، باز هم باید متوجه قوانین، مقررات، معیارهای علمی و ; نوشته یا نانوشته باشید و آنها را رعایت كنید. تأمینكنندگان هزینههای تحقیق معمولاً اهداف و ویژگیهای كاملاً روشنی را تعیین و اعلام میكنند. آنها ممكن است مسائل را خیلی هم روشن بیان نكنند، اما انتظاراتی خواهند داشت كه، چنانچه بخواهید طرح به نتیجه برسد، باید آنها را برآورده سازید. اگر بخواهید نتایج تحقیق خود را چاپ كنید، مؤسسه انتشاراتی نیز اعمال مقررات و انتظارات خود را خواستار خواهد شد.
موضوع تحقیق یا رشته تحصیلی شما
خیلی از مقررات و انتظارات نانوشته مربوط به تحقیق شما باید بر موضوع یا حوزه مورد تحقیق منطبق شوند. هر علمی روشها و سنتهای تحقیقی خاص خود را دارد و نوشتن گزارش نهایی تحقیق در هر یك از آنها متفاوت است. در این مورد قطعاً سنتهای پایداری وجود دارد كه از سوی «متفكران عمده» هر رشته به كار میروند. شما نیاز دارید كه از آنها آگاهی پیدا كنید و شاید هم به آنها مراجعه كنید. استاد راهنما و گروه آموزشی شما هم ممكن است معیارها و ترجیحات خاص خود را داشته باشد. باید آنها را از این طریق بازبینی كنید:
• مذاكره با استادان راهنما، همكاران آنها و یا سایر پژوهشگرانی كه در همان زمینه تحقیق میكنند.
• بررسی طرحهای تحقیقاتی كه اخیراً در زمینه مورد تحقیق شما انجام شدهاند.
• بررسی ادبیات تحقیق (مراجعه به كتابها، مجلات تخصصی و گزارشهای مرتبط).
نمونههایی از طرحهای تحقیقاتی
در هر زمینه و موضوعی كه بخواهید تحقیق كنید، به احتمال زیاد نمونههایی وجود دارد كه در دسترس شماست. اگر در كتابخانه نتوانید پیدا كنید، از كتابدار، پژوهشگران دیگر، همكاران و استاد راهنمای خود كمك بخواهید.
اگر یك نمونه خوب به دست آوردید، به دقت آن را مطالعه كنید. مطمئن باشید خیلی چیزها یاد خواهید گرفت. البته چیزهایی كه یاد میگیرید ممكن است
مستقیماً مربوط به موضوعی نباشد كه شما میخواهید دربارهاش تحقیق كنید؛ بلكه خواهید دید كه یك كار تحقیقی كامل چگونه است؛ مطالب آن چگونه تنظیم شده و نقاط قوت و محدودیتهای آن چیست. وقتی شما یك گزارش تحقیق كامل، پایاننامه یا رساله دفاع شده را برای اولین بار میبینید، ممكن است احساس كنید انجام چنین كاری سخت است و احتمالاً شما نمیتوانید از عهده چنین كاری برآیید. اما هر چه با كارهای تحقیقی دیگران بیشتر آشنا میشوید، در مییابید كه شما هم میتوانید كاری حداقل به خوبی آنها انجام دهید.
اگر به این نتیجه رسیدید، از استاد راهنمای خودتان یا هر كس دیگری كه فكر میكنید قبلاً یك كار تحقیقی خوب انجام دادهاست مشورت بگیرید و دلیل كامل و خوب بودن تحقیق وی را جویا شوید. اما خودتان نیز قضاوت كنید.
گستره عنوان تحقیق
یكی از مهارتهای كلیدی یك پژوهشگر انتخاب عنوان مناسب برای موضوع تحقیق است. عنوان باید طوری انتخاب شود كه نه خیلی كوتاه و نه خیلی طولانی باشد. همچنین عنوان باید مبین گستره تحقیق و متناسب با زمان و امكاناتی باشد كه در دسترس است.
یادآوری: انتخاب عنوان تحقیق خود را به لحاظ راهبردی یك «كلید طلایی» بدانید. شما میخواهید عنوانی انتخاب كنید كه نه طولانی باشد نه كوتاه بلكه درست به اندازهای كه لازم است (به اندازهای كه نتوان حتی یك كلمه آن را حذف كرد).
اگر شما در تحقیق تازه كار هستید، احتمالاً این مهارت را ندارید. در واقع این مسئله برای هر تازه كاری امر عادی است و لزوماً نقص جدی محسوب نمیشود. اما انتخاب عناوین طولانی كار تحقیق را برای محققان تازه كار دشوارتر میكند. به همین دلیل مضمون اصلی بخش دیگری از این فصل به همین موضوع اختصاص دارد.
برای شروع، ببینید میتوانید پاسخ سؤالات تمرین 5 را تهیه كنید؟
تمرین 5 : زمان و فضا
به سؤالات زیر پاسخ دهید:
1 گزارش نهایی تحقیق، پایاننامه یا رساله شما چند صفحه باید باشد؟
2 چه مدت (سال، ماه، هفته و روز) وقت دارید تا تحقیق خود را اجرا كنید و گزارش نهایی آن را بنویسید؟
اگر برای دریافت یك درجه دانشگاهی تحقیق میكنید، به طور یقین محدودیتهایی از نظر تعداد كلمات (حداقل و حداكثر كلمات مورد استفاده بدون در نظر گرفتن پیوستها و فهرست منابع) و نحوه سازماندهی مطالب پایاننامه یا رساله خود خواهید داشت. در اغلب موارد هم انتظار میرود كه آن را به صورت منظم و تایپ شده تحویل دهید.
این محدودیتها حتماً باید از قبل مورد شناسایی و توجه قرار گیرند. شاید فكر كنید كیفیت آنچه مینویسید مهمتر از كمیت آن است ولی باید به فكر خوانندگان هم بود. نكته مهم دیگر در انجام دادن یك تحقیق ارائه یك گزارش خوب در اندازه و زمان تعیین شده است. هر محققی باید قادر باشد گزارش تحقیقی خود را با تعداد كلمات معقول بنویسد. درازنویسی فقط ممكن است نویسنده را راضی كند. به خاطر داشته باشید حذف مطالب اضافی بسیار مشكلتر از افزودن مطالب جدید است.
راهنمایی بیشتر در این زمینه در بخش «نگارش و باز نگارش» فصل هشتم آمده است.
محدودیتهایی كه اشاره كردیم برای كسانی هم كه تحقیق خود را برای یك مؤسسه، یا به عنوان یك وظیفه شغلی، انجام میدهند وجود دارد. مثلاً در پژوهشهای بازرگانی، به دلیل پرمشغله بودن كسانی كه باید گزارش را مطالعه كنند، ایجاز و كوتاهنویسی اهمیت زیادی دارد. گزارشهای طولانی و ملالانگیز، حتی توسط آنهایی كه اشتیاق دارند، خوانده نخواهد شد. لذا این قبیل گزارشها باید حاوی نكات اصلی، مهم و جالب باشند.
زمانی كه در اختیار دارید
زمان تحقیق نیز همانند اندازه گزارش تحقیق اهمیت دارد. معمولاً برای اجرای پروژههای كوچك بیش از چند صد ساعت زمان در نظر نمیگیرند. بنابراین شما باید به بهترین وجه از این وقت استفاده كنید. احتمال دارد مجبور باشید كارهای تجربی (آزمایشگاهی) و میدانی تحقیق خود را بسیار دورتر از محل زندگی، كار یا دانشگاه خود انجام دهید و به همین دلیل مجبور شوید دوره جمعآوری دادهها را كوتاه سازید. به طور مثال، انجام دادن مصاحبهها، پر كردن پرسشنامهها، تحلیل دادهها و نوشتن گزارش از جمله كارهای وقتگیر در تحقیق هستند كه شما باید در زمان داده شده به همه آنها بپردازید.
البته نباید فراموش كرد كه موضوع وقت برای گروههای متفاوت و بر حسب روشهای تحقیقی گوناگون فرق میكند. مثلاً، اگر شما یك حرفهای پرمشغله باشید كه در حال تحقیق درباره كارخودتان هستید، ممكن است به شدت وسوسه شوید كه مصاحبهها یا پرسشنامهها را انجام دهید و سپس به سرعت به كار تحلیل و نوشتن بپردازید. درست است كه كسی انتظار ارائه گزارش آنی ندارد ولی با صدای چندان بلند هم نمیتوان گفت كه زمان و فضای در نظر گرفته شده اجباراً صرف روش تحقیق و جمعآوری دادهها شده است.
كسانی كه به فكر استفاده از رویكردهای تحقیق در عملیات هستند باید توجه داشه باشند كه نیاز به وقت كافی برای پیشرفت كار در مراحل مختلف این رویكرد دارند. محدودیت وقت نشاندهنده اهمیت بسیار بالای برنامهریزی، زمانبندی و مدیریت وقت در كارشماست.
در این مورد نگاه كنید به فصل پنجم بخش «مدیریت وقت» و «فراهم آوردن مقدمات كار»
هزینههای تحقیق
اگر هزینه تحقیق شما را كسی نمیپردازد، تأمین آن مسئله مهمی است. لازم است در مورد انواع هزینهها در انواع مختلف تحقیق اطلاعات و آگاهیهای لازم را كسب كنید. در خانه 10 فهرست هزینههای معمول در تحقیقات علوم اجتماعی آمده است. برای یك پروژه تحقیقاتی متوسط (از نظر گستره و زمان) ممكن است دهها هزار تومان هزینه لازم باشد. بنابراین بودجه كار تحقیقی خود را از قبل تعیین و محل تأمین آن را پیشبینی كنید. تمرین 6 را انجام دهید.
خانه 10 : هزینههای تحقیق
• هزینه ثبت نام یا امتحان.
• هزینههای رفت و آمد و سفرهای ضروری
• هزینههای مواد مصرفی مانند كاغذ، نوارهای دیداری و شنیداری، باطری و ;
• هزینههای مربوط به ورودیههای موزهها، مؤسسات، كتابخانهها و ;
• هزینههای خرید تجهیزات و نرمافزارهای مورد نیاز (ضبط صوت، خرید یا كرایه دوربین و ;)
• هزینههای خرید كتابها و مجلات مورد نیاز
• هزینههای تهیه كپی، تكثیر و صحافی پایاننامه
• هزینههای پست، تلفن و اجاره كامپیوتر
تمرین 6 : هزینه تحقیق
• فهرستی از كلیه كارهای پروژه تحقیقاتی خود را كه احتمال میدهید هزینههایی دربرداشته باشد تهیه كنید. برای این كار میتوانید از فهرستی كه در خانه 10 ارائه شده كمك بگیرید.
• هزینه هر یك از آن كارها را به صورت تخمینی برآورد كنید. هزینههایی را كه مؤسسه محل كار یا كارفرمای شما خواهد پرداخت مشخص و زمان پرداخت احتمالی هر یك از آنها را معین كنید. رقمی هم برای هزینههای پیشبینی نشده در نظر بگیرید (پنج تا ده درصد كل هزینه). خوب حالا ببینید از عهده آن برمیآیید؟
یادآوری: راههای زیادی برای كاهش هزینهها وجود دارد. مثلاً استفاده مجدد از نوارهای مصرف شده برای ضبط مصاحبهها، كوتاه كردن مصاحبه در موارد غیرضروری، خرید لوازم دست دوم، تهیه كپی دورو، خرید كتابهای كلیدی از محققهای قبلی، استفاده نكردن از پست پیشتاز و سفارشی، انجام كارهای تایپی به وسیله خودتان و بالاخره استفاده از كاغذهایی كه یك روی آن قبلاً استفاده شده برای نسخههای اولیهای كه جنبه چركنویس دارند.
منابعی كه در دسترس شماست
اگر شما دوست یا همكاری داشته باشید كه در كار تحقیق كمكتان كند، میتوانید بیش از یك طرح را همزمان در دست بگیرید. درباره تحقیق گروهی نیز در همین فصل بحث خواهیم كرد.
اغلب افراد پروژههای كوچك تحقیقاتی را انجام میدهند. بنابراین كار را به تنهایی پیش میبرند. اما این بدان معنی نیست كه هیچ كمكی ندارند. رایانه و كلمهپرداز، در اختیار داشتن یك ماشیننویس، شاید مهمتر از همه اینها یك كتابخانه غنی و دسترسی به اینترنت از جمله بهترین منابع كمكی هستند. علیرغم این كمكها شما نیازمند فراهم آوردن منابع دیگری هستید كه احتمالاً برای اجرای موفقیت آمیز پروژه خود احتیاج دارید. انجام دادن تمرین 7 به شما در این خصوص كمك خواهد كرد.
تمرین 7 منابع برای تحقیق
منابعی را كه به آن دسترسی دارید و منابعی را كه فكر میكنید برای اجرای پروژه خود به آنها نیاز دارید در جدول زیر فهرست كنید. ایده منابع را تا آنجا كه میتوانید به طور گسترده تعبیر و تفسیر كنید. یعنی نه تنها منابع مالی، مادی و تجهیزاتی بلكه منابع انسانی، تخصصها و مهارتهای مورد نیاز را هم در نظر بگیرید.
منابع موجود منابع مورد نیاز
به محض اینكه این فهرست را آماده كردید، به تفاوت موجود بین منابع دو ستون توجه كنید. اگر تفاوت خیلی فاحش بود، بهترین توصیه این است كه به فكر یك تحقیق دیگر یا استفاده از یك روش كم هزینهتر باشید. اگر این تفاوت قابل توجه نبود آنگاه بهتر است به فكر چگونگی تأمین نیازها و حتی پیدا كردن منابع تأمینكننده دیگر هم باشید.
نیاز به پشتیبانی
یكی از منابع كلیدی كه احتمالاً در تمرین 7 به آن پی بردهاید، نیاز شما به پشتیبانی است. منظور ما اینجا بیشتر از پشتیبانی علمی، پشتیبانی شخصی و عاطفی است. تمرین 8 به شما كمك خواهد كرد تا بدانید چه نوع پشتیبانی و حمایتی لازم دارید.
هشدار بهداشتی: قبول تعهد انجام دادن تحقیق یا هر نوع آموزشی ممكن است زندگی شخصی، خانوادگی، شغلی و اجتماعی شما را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین، بهتر است قبلاً از آثار و عواقب به دست گرفتن یك پروژه تحقیقاتی آگاهی داشته باشید. در این مورد به فصل نهم، بحث «افزودن اضافات لازم» نیز مراجعه كنید.
اگر كسانی را برای برطرف كرد نیازهایی كه در تمرین 8 مشخص شده نداشته باشید، خودتان باید آنها را پیدا كنید، مگر اینكه فردی بسیار منظم، خودآگاه و دارای اعتماد به نفس غیرعادی باشید. ممكن است گمان كنید كه این پروژه كوچك تحقیقاتی چیزی نیست كه نتوانید به تنهایی انجام دهید. اما حتی اگر شما یك فرد بسیار فعال هم باشید، باید بدانید كه ممكن است در ارزشیابی از تواناییهای خود اشتباه كنید. بنابراین، بیندیشید اگر چنین بود چه كار خواهید كرد؟
تمرین 8 : در جستجوی حمایت
به پرسشهای زیر پاسخ دهید:
1 در مواقع لزوم درخصوص تحقیق خود به چه كسی باید مراجعه كنید؟
2 چه كسی جریان پیشرفت تحقیق شما را پیگیری خواهد كرد؟
3 در مواقع خستگی چه كسی به شما كمك خواهد كرد؟ (مثلاً یك فنجان چای به دست شما خواهد داد؟)
4 چه كسی مجوزهای مورد نیاز شما را صادر خواهد كرد؟
مسائل دسترسی
در اجرای هر پروژه تحقیقاتی با این پرسش روبرو میشوید كه چگونه به منابع اطلاعاتی و اشخاص مطلع دسترسی پیدا خواهید كرد؟ این موضوع با جزئیات نسبتاً بیشتر بعداً در این كتاب مورد بحث قرار خواهد گرفت.
در این مورد به فصل ششم بخش «دسترسی و مسائل اخلاقی» مراجعه كنید.
در اینجا بحث بیشتر درباره تأثیر مسائل دسترسی بر انتخاب موضوع تحقیق متمركز است. این مسائل ممكن است شامل دسترسی به منابع علمی مورد نیاز، مانند كتابخانه خوب و غنی و منابع مالی، تجهیزاتی و ; باشد.
بدیهی است از این دیدگاه، شما باید موضوعی را انتخاب كنید كه دسترسی به موارد فوق با كمترین مشكل امكانپذیر باشد.
بنابراین، ممكن است ترجیح دهید كه پروژه شما در دانشگاه یا مؤسسه خودتان انجام گیرد. گو اینكه اینجا هم تضمینی برای همكاری كامل وجود ندارد. مثلاً ممكن است در انتخاب راهبردهای تحقیق شما دخالت كنند، یا از انتشار نتایج تحقیق شما جلوگیری كنند. تجربه نشان میدهد كه اگر محقق و كسانی كه در مورد آنها تحقیق میشود همدیگر را نشناسند، دسترسی به منابع اطلاعاتی و اشخاص مورد نظر آسانتر خواهد بود.
یادآوری: بسیاری از كسانی كه پروژههای كوچك تحقیقاتی انجام میدهند، به ویژه آنهایی كه برای دریافت درجه دانشگاهی تحقیق میكنند، احساس میكنند كه تحقیق در مورد مسائل مؤسسه محل كار خود یا یك موضوع جالب برای دانشگاه سادهتر از موضوعات دیگر است. این ایده خوبی است، چون دسترسی به منابع آسانتر است و برخی از كارها را میتوانید در همان ساعات كار یا تحصیل خود انجام دهید.
اما معایبی هم دارد. ممكن است از سوی رئیس یا همكاران خود تحت فشار قرار بگیرید. مسائل اخلاقی و رودربایستیهایی ممكن است پیش بیاید و زیردستان شما برایتان مشكلساز بشوند. به علاوه، اگر تحقیق شما درباره موضوعی باشد كه اطلاعات مورد نیازتان باید از خارج از مؤسسه محل كار یا دانشگاه محل تحصیل جمعآوری شوند، مطالب بیشتری یاد خواهید گرفت. فكر كنید اگر وسط كار تصمیم به تفویض شغلتان بگیرید تكلیف چیست؟ بهتر است قبل از انتخاب موضوع به این مسائل فكر كنید.
به طور كلی، قبل از این كه اجرای پروژه تحقیقی خاصی را تعهد كنید، بهتر است موضوع دسترسی به منابع و اطلاعات مورد نیاز را از طریق مراجعه قبلی به اشخاص، كتابخانهها و ; بررسی كنید.
روشهای تحقیق
وقتی موضوع تحقیق انتخاب شد، طبیعی است كه هرچه زودتر در مورد انتخاب روش تحقیق، جمعآوری و تحلیل دادهها بیندیشید. اگر انتخاب روش قبلاً انجام گرفته باشد، بررسی كنید كه كدام شیوههای اجرایی را میپسندید. مثلاً، اگر شما صحبت كردن با مردم را دوست داشته باشید، بهتر است از تكنیك مصاحبه استفاده كنید. از سوی دیگر، اگر ارتباط با مردم برایتان سخت است، بهتر است موضوعی انتخاب كنید كه با روشهای كتابخانهای یا استفاده از آرشیو اسناد و مدارك قابل اجرا باشد. و بالاخره، اگر شما علاقه به استفاده از روشهای آماری و تجزیه و تحلیلهای متنوع دارید، باید به موضوعاتی بپردازید كه با روشهای مقداری (quantitative) مورد تحقیق قرار میگیرند.
انتخاب روش، یك كار كلیدی در فرایند تحقیق به حساب میآید. بنابراین، نیاز دارید تا با كاربردهای هر یك از روشها و نقاط قوت و ضعف آنها برای موضوعات متفاوت تحقیق آشنا شوید.
برای كسب اطلاعات بیشتر در مورد روشها نگاه كنید به فصل سوم، «تفكر درباره روشها».
اگر شما از قدرت تشخیص خوبی در این مورد برخوردار باشید، انجام دادن پروژه تحقیق برایتان جالب خواهد بود و به شما كمك خواهد كرد تا با انگیزه قویتری تحقیق خود را پیش ببرید. اگر اینطور نبود، مجبور هستید در مورد روشهای تحقیق مطالعه كنید، با تكنیكهای مختلف تحقیق (مانند مصاحبه، مشاهده، تهیه و اجرای پرسشنامه و ;) آشنا شوید و مهارتهای خود را در اجرای یك پروژه تحقیقاتی توسعه دهید.
اگر عنوان خوبی برای تحقیق پیدا نكنید، چه میتوانید بكنید؟
ناتوانی در یافتن یك موضوع مناسب با عنوانی گویا و روشن برای تحقیق یك مشكل طبیعی و عمومی است كه ممكن است ناشی از كم اطلاعی، نداشتن اعتماد به نفس یا ضعفهای دیگر باشد. مطالعه این بخش در حل این مشكل به شما كمك خواهد كرد. حتی اگر قبلاً درمورد انتخاب موضوع فكر كرده باشید، باز هم در بررسی مجدد آن به منظور ایجاد تغییرات و در نظر گرفتن موضوعات دیگر مفید خواهد بود.
یا اگر ایدههای زیادی در ذهن دارید و نمیدانید كدام را انتخاب كنید، باز هم این قسمت به شما كمك خواهد كرد. درخانه 11 ده پیشنهاد ارائه شدهاست تا ایدههای تحقیق از طریق بارش مغزی (brainstorm) به ذهنتان خطور كند. در چنین شرایطی میتوانید موضوع مناسب و قابل اجرا برای تحقیق انتخاب كنید.
خانه 11 : ده پیشنهاد برای یافتن یك موضوع مناسب برای تحقیق
1 از استاد راهنما، دوستان، مدیر مؤسسهتان، همكاران، مراجعان یا افراد خانواده خودتان بپرسید.
2 به كارهای تحقیقی قبلی نگاه كنید.
3 به ادامه كار تحقیقی قبلی یا تجارب قبلی خود در زمینههای مورد علاقهتان فكر كنید.
4 آنها را با علایق و انگیزههای دیگر خود ارتباط دهید.
5 درباره یك عنوان فكر كنید (گاهی عناوین به موضوعات رهنمون میشوند).
6 با گفتهها، واگویهها (quote) یا كلمات قصاری كه در ذهن دارید، آغاز كنید.
7 حدس و گمانهای (hunches) خود را پیجویی كنید.
8 شكل، نمودار یا انگارهای از آنچه در ذهن دارید ترسیم كنید.
9 از هر كجا و در هر جایی كه دوست دارید شروع كنید.
10 آماده تغییر جهت باشید.
پرسیدن از استاد راهنما، دوستان، مدیر مؤسسه، همكاران، مراجعان یا افراد خانواده
محقق میتواند از همه كس بدون در نظر گرفتن معلومات و تخصص آنها درباره موضوع تحقیق سؤال كند. استاد راهنمای شما معمولاً موضوعات زیادی برای پیشنهاد دارد و خوشحال خواهد شد اگر موضوع انتخابی شما از میان موضوعات مورد علاقه او باشد.
استاد راهنما حتی میتواند شما را به یكی از همكاران خود معرفی كند تا از او كمك بگیرید. مدیران مربوط و همكاران شما هم ممكن است ایدههایی برای تحقیق داشته باشند كه برای سازمان ارزشمند باشد. حتی گاهی همسایگان و اهالی محل برای حل مشكلات جامعه محلی نیاز به انجام دادن پروژههای تحقیقاتی دارند. بنابراین، میتوانند پیشنهادی برای شما داشته باشند. گفتگو درباره ایدههای خود با مردمی كه سروكاری با تحقیق ندارند، ممكن است در روشن شدن بیشتر این ایدهها مؤثر باشد.
نگاهی به كارهای تحقیقی قبلی
نگاهی به كارهای دیگران و حتی كارهای قبلی خودتان نیز كاملاً بدیهی است.
من به شدت نیازمند یك ایده بودم. هر ایدهای. لذا شروع كردم به پرسیدن از اطرافیان. مطمئن بودم هستند كسانی كه سؤالات جالبی دارند كه میخواهند پاسخ آن را بدانند ولی دانش یا منابع لازم را در اختیار ندارند. وقتی برایم معلوم شد كه كسی موضوع تحقیق جالبی را دو دستی تقدیم من نخواهد كرد، جستجوی جدی را شروع كردم.
منابع زیادی را مطالعه كردم، رفتم سراغ مطبوعات مربوط به رشتهام، مجله پرستاری پیشرفته و مجله بینالمللی مطالعات پرستاری را كه اولی دارای محتوای عمومی و دومی دارای ماهیت آكادمیكی است، مطالعه كردم. پژوهشگران نتایج كار خود را در این مجلات ارائه میدهند و معمولاً در پایان مقالات خود پیشنهادهایی برای پژوهشهای بعدی دارند. بعد از ورق زدن شمارههای زیادی از این مجلات، به یك مقاله برخوردم درباره خلاقیت و پرستاری (مایلز 1994 : 19 ـ 18).
به احتمال قریب به یقین نمونههای زیادی از این قبیل در مقالات چاپ شده، گزارشهای تحقیق و یا پایاننامهها و رسالههای دیگران خواهید یافت. ممكن است به نظرتان برسد كه شما هم شبیه همان تحقیق را در زمینهای دیگر یا در مؤسسه دیگر انجام دهید. چنین كاری ممكن است خیلی مفید و روشنگر باشد، زیرا احتمال دارد یافتههای شما یافتههای قبلی را تأیید و تقویت و یا از آنها ابهام زدایی كند.
اگر نگران هستید كه مبادا تحقیق شما به اندازه كافی اصیل نباشد یا تقلیدی جلوه كند، نگاه كنید به فصل اول «اصیل و بدیع بودن تحقیق یعنی چه؟».
ادامه كار تحقیقی قبلی و یا استفاده از تجارب كاری
ممكن است قبلاً یك پروژه كوچك تحقیقی برای نوشتن یك مقاله یا گزارش كوتاه و یا هر منظور دیگر انجام داده باشید. بررسی كنید آیا این كار قابل گسترش است؟ این خط فكری قابل پیگیری است؟ یا بهتر است به موضوعی كه در محیط كار فكر شما را به خود مشغول كرده است بپردازید. كنجكاوی و علاقه خودتان به یادگیری موضوع خاصی ممكن است عالیترین نقطه برای شروع باشد.
ارتباط دادن موضوع با علایق و انگیزههای دیگر
ممكن است خارج از محیط تحصیل یا كار علایق و انگیزههایی داشته باشید. مانند علایق خانوادگی، اجتماعی، كارهای داوطلبانه، عضویت در انجمنها یا فعالیتهای ورزشی. اینكه موضوع پروژه خود را با یكی از این علایق ارتباط دهید، كاملاً امكانپذیر است. بنابراین، مثلاً اگر درباره مدیریت تحقیق میكنید، میتوانید كل یا بخشی از پروژه خود را به مسائل كاری خود، یا انجمنهایی كه در آن عضو هستید و یا جایی كه داوطلبانه كار میكنید اختصاص دهید.
اندیشیدن درباره یك عنوان
تفكر درباره عناوین ممكن برای تحقیق، بیشتر به علایق و انگیزههای شما مربوط میشود. عناوین زیادی ممكن است در كتابها، برنامههای تلویزیونی یا یك فیلم موجب پیدایش انگیزه اولیه در شما بشوند، كه یك سؤال كلیدی یا موضوعی جدید برای تحقیق را دربرداشته باشند. مثلاً موضوع كارورزی و آموزش ضمن خدمت، روشهای یادگیری زنان، طراحی سازمان و;
عنوان تحقیق باید تا حد ممكن كوتاه باشد. سعی كنید عنوانی بیابید كه برانگیزاننده باشد. عنوان خوب كمك میكند تا روی نتایج كار تمركز كنید. با این حال، تصور نكنید كه وقتی یك عنوان انتخاب شد مجبورید تا پایان آن را حفظ كنید. عنوان تحقیق ممكن است در جریان كار تغییر كند.
آغاز با گفتهها یا كلمات قصار
رویكرد دیگر برای انتخاب موضوعی با عنوان جالب استفاده از گفتهها و نقل قولهایی است كه در بررسی ادبیات توجه شما را جلب میكند. منظور توجه به عبارات یا جملاتی است كه موجب ایجاد واكنش قوی (مثبت یا منفی) در شما میشود. این گفتهها ممكن است حاوی یك اظهار نظر یا ارائه یك تفسیر از دادهها، طرح سؤال یا ادعایی باشد كه نیاز به تحقیق بیشتر دارد.
پیجویی حدس و گمانها
گاهی ناخودآگاه به شدت احساس میكنید كه موضع یا مسئله خاصی سؤال برانگیز و نیازمند تحقیق است. این احساس ممكن است از بررسی انتقادی یك موضوع سرچشمه گرفته باشد؛ یا ناشی از نادرست بودن یا معما گونه و عجیب بودن موضوع برای شما باشد. از پیجویی چنین احساسی هراس نداشته باشید. بروید و ببینید شما را به كجا هدایت میكند. اما اگر دیدید كه شما را به جایی نمیرساند، وقت و انرژی زیادی روی آن صرف نكنید.
ترسیم شكل، نمودار یا انگاره
یكی از فنون استاندارد بارش مغزی ترسیم نمودار شبكهای از مسائل، موضوعات مورد علاقه، سؤالات و ارتباطات احتمالی آنها با یكدیگر است. این كار را میتوان به صورت انفرادی یا گروهی انجام داد. این كار به شما كمك خواهد كرد كه موضوعاتی را شناسایی كنید و برخی زمینهها را كه با رشته تحصیلی و یا كاری شما ارتباط دارند جدا سازید. سپس آنها را با دیگران در میان بگذارید تا نظرات و پیشنهادات آنان را كسب كنید. نمونه این نمودار در خانه 12 ارائه شده است.
برای دریافت پروژه اینجا کلیک کنید