بررسی روش های نگهداری و حفاظت از فرش دستبافت

آسیب شناسی  فرش
به منظور استفاده صحیح و مطلوب از فرش و جلوگیری از وارد آمدن خسارات و آسیب می بایست در ابتدا عوامل مخرب را شناسایی كرد ، بدنبال راه های حفاظت و نگهداری مرسوم و علمی گشت در ابتدا آسیبها را طبق جدول 1 طبقه بندی می نماییم، سپس به توضیح آن می پردازیم.
جدول شماره (1)
آسیب های وارده به فرش در زمانهای زیر بروز می کند:
1.    قبل از دو تولید
2.    در هنگام پروسنه تولید
3.    بعد از تولید قبل از دسترسی به مصرف کننده
4.    هنگام استفاده در محیط منزل و کار
5.    هنگام نگهداری و انبار کردن (موزه ها، گمرک و بازار)
1) قبل از تولید:
1.    استفاده از مواد اولیه (پشم، ابریشم، پنبه و نخ هایی با تاب و نمره ی متفاوت و غیر استاندارد) و ابزار نامرغوب ( نقشه ی نامناسب، دفتین و شانه، ابزار بافت و دار)
2.    استفاده از مکان بافت غیر استاندارد (کمبود نور، روش نشستن، تهویه)
3.    رنگرزی (نحوه رنگرزی و شستشوی الیاف و نخ)
2) هنگام پروسه ی تولید
1.    چله کشی غیر مناسب و غلط (شل و سفت بودن چله، تراکم و چیدن نا منظم چله ها در کنار هم)
2.    استفاده غلط از ابزار بافت و دار
3.    تسلط کم و آموزش ناقص به بافندگان
4.    استفاده از گره های تقلبی (جفتی بافی، سه سه بافی و بی گره بافی)
5.    دو دست شدن بافت توسط چند بافنده
6.    پایین کشی غیر اصولی قالی جهت ادامه ی بافت و دوخت چله ها در روش فارسی بافت.
7.    عیوب بافت (غلط بافی، عدم پیشکشی مناسب، پوکی فرش، بالا یا پایین زادگی، متراکم و تنگ شدن نامناسب چله ها، شل شدن چله ها، ضخیم و نازک بودن چله ها، به کارگیری نامناسب پودها، شمشیری، سره دار بودن، پرداخت بد قیچی، رها کردن سر پود در حین بافت، ترنج دار بودن، لوله شدن، کیسی، ترکیدگی، لوچه، دورنگی)
8.    عیوب نقشه (عدم اصالت طرح و رنگ، عدم پخش صحیح و متعادل عناصر و نگاره های فرش، عدم تناسب طرح با رج ها، عدم تناسب عناصر تزئینی با ابعاد فرش، شکستگی بندها و خطوط منحنی و گلها)

منابع مآخذ
?    ژوله تورج / پژوهشی در فرش ایران /سال 81
?    ورزی ، منصور / هنر و صنعت قالی ایران انتشارات رز 1350
?    نصیری ، محمدجواد / سیری در هنر قالی بافی ایران ، سال 74
?    نیرومند ، پوران دخت / آموزش هنر قالیبافی ، سال 78
?    بهارمی، سیما/ نگهداری فرش، سال 1375
?    دادگر، لیلا / نگاهی چند در زمینه ی نگهداری و نمایش قالی در موزه ها، سال 1364
?    کمال، سوارنا/ حشرات موجود در موزه ها، سال 1363
?    احمدی، بهزاد / شیمی نساجی، جلد اول و دوم و سوم
?    اگراوان، او.بی / مراقبت و نگهداری اشیاء موزه ای، ترجمه زهرا راحت
?    تجربه های  شخصی در كارگاه های مختلف قالیبافی ، مرمت و شستشوی قالی در استانهای یزد ، اصفهان ( نائین) ‌و تهران .
?    Moiland, M.Consideration for care of textiles and costumes in Diana polis museum.