مقاله بررسی رابطه بین كیفیت سود با انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده در شركتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران

توضیحات

  مقاله بررسی رابطه بین كیفیت سود با انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده در شركتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران دارای 12 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بررسی رابطه بین كیفیت سود با انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده در شركتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله بررسی رابطه بین كیفیت سود با انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده در شركتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله بررسی رابطه بین كیفیت سود با انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده در شركتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران :

بررسی رابطه بین كیفیت سود با انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده در شركتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران

چكیده :
موضوع اصلی این تحقیق بررسی و تجزیه و تحلیل رابطه بین کیفیت سود و انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده در شركتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. از این رو کیفیت سود بعنوان متغیر مستقل و انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده بعنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است. در این تحقیق نسبت جریان نقد عملیاتی به سود

عملیاتی به عنوان معیار کیفیت سود استفاده شد.برای دوره تحقیق داده های جمع آوری شده بصورت مقطعی و ترکیبی برای سالهای 1384 تا1387 مورد آزمون قرار گرفته است. روش آماری در این تحقیق تحلیل همبستگی از طریق رگرسیون با استفاده از نرم افزار SPSS است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه تحقیق نشان می دهد كه بین کیفیت سود و انحراف سود واقعی و پیش بینی شده در كلیه شركتهای مورد مطالعه رابطه معنی داری وجود ندارد.

واژه های‌كلیدی: کیفیت سود، انحراف سود واقعی و پیش بینی شده، بورس اوراق بهادار تهران

مقدمه :
مسائل مالی همیشه برای افراد، شركتها و دولتها با اهمیت بوده است. هر یك از گروهها به نوعی با این مسائل درگیر بوده و بدنبال حداكثر كردن ثروت خود هستند به همین جهت باید تصمیمات مناسبی اتخاذ نمایند. یكی از این تصمیمات، ‌تصمیم گیری در مورد سرمایه‌گذاری می باشد. راههای مختلفی برای سرمایه گذاری وجود دارد. سرمایه گذاری در سهام سایر شركتها یكی از انواع سرمایه گذاریها است. سود هر سهم یكی از شاخصهای مهمی است كه بر مبنای این شاخص، سهامداران فعلی تصمیم گیری می كنند كه سهام خود را بفروشند یا نگهدارند. سهامداران بالقوه نیز تصمیم می گیرند كه سهام واحد انتفاعی را خریداری یا سرمایه خود را در جای دیگر سرمایه گذاری نمایند. بنابراین، انتظارات مربوط به توزیع آتی منافع میان صاحبان سهام نقش با اهمیتی در تصمیمات سرمایه گذاری ایفا می نماید. [5]آگاهی استفاده كنندگان از قابل اتكا بودن سود هم می تواند آنها را در اتخاذ تصمیمات بهتر، یاری دهد [12]. با توجه به مطالب فوق می توان اینطور مسئله را بیان كرد كه سود حسابداری مبنایی برای تعیین قیمت سهام و تصمیم گیری سهامداران برای خرید و فروش سهام می باشد. به این دلیل كه سودهای واقعی متعلق به گذشته است و چندان بموقع نیست، سهامداران و سرمایه گذاران برای خرید و فروش سهام از سود پیش بینی شده استفاده می نمایند (در ایران شركتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ملزم به ارائه پیش بینی سود هر سهم به بازار هستند [4] حال اگر سود پیش بینی شده از دقت قابل قبولی برخوردار نباشد یعنی بین سود واقعی و سود پیش بینی شده تفاوت غیر منتظره وجود داشته باشد قیمت سهام با ارزش ذاتی آن تفاوت خواهد داشت و معاملات تا هنگام اعلام سود واقعی بهینه نخواهد بود و انتظاراتی كه سهامداران و سرمایه گذاران از سرمایه گذاری خود دارند را برآورده نخواهد كرد. هرچه قدر مطلق سود غیرمنتظره بیشتر باشد نوسان قیمت سهام شدیدتر خواهد بود و هر چه نوسان قیمت سهام بیشتر باشد نگرانی سهام داران بیشتر شده و امنیت سرمایه گذاری در بورس كاهش می‌یابد [1]گوتو اظهار كرد چنانچه سودها كمتر از مبلغ پیش بینی شده شود، شركت احتمالاً كاهش در قیمت سهام

را تجربه خواهد كرد [20] . از این رو مسئله كیفیت گزارشگری مالی، به ویژه كیفیت سود برای استفاده كنندگان از صورتهای مالی مطرح می شود. ارزیابی كیفیت سود به استفاده كنندگان از صورتهای مالی در امر قضاوت درباره قطعیت سود جاری و پیش بینی سودهای آتی كمك می‌كند[1]. هدف این تحقیق پاسخ دادن به این سئوالات است كه آیا بین كیفیت سود با انحراف سود واقعی و پیش بینی شده رابطه معنی داری وجود دارد؟ آیا سرمایه گذاران در واكنش به انحراف سود، به كیفیت سود توجه می كنند؟

پیشینه تحقیق:
در مورد موضوع این تحقیق، تحقیقات مشابهی صورت گرفته كه در این قسمت بطور خلاصه به برخی از آن ها اشاره می شود:

بامبر در تحقیقی به بررسی رابطه بین سود غیرمنتظره ، اندازه شركت و حجم معاملات سهام پرداخت و به این نتیجه رسید که بین قدر مطلق سود غیرمنتظره و اندازه شركت رابطه معكوسی وجود دارد، یعنی به موازات گسترش اندازه شركت، قدر مطلق سود غیرمنتظره كاهش می یابد همچنین وی نتیجه گیری نمود كه بین قدر مطلق سود غیر منتظره و حجم معاملات سهام رابطه مستقیم وجود دارد، بدین معنی كه هر چه قدر مطلق سود غیر منتظره بیشتر باشد حجم معاملات سهام بیشتر خواهد بود و بالعكس [10].

فرانسیس و همکاران(2004) در پژوهشی هفت ویژگی سود را برای نشان دادن جنبه های متفاوت كیفیت اطلاعات مد نظرقرار دادند كه عبارتند از كیفیت اقلام تعهدی، پایداری سود، قابلیت پیش بینی، یكنواختی سود، مربوط بودن سود به ارزش سهام ، به موقع بودن و محافظه كاری. آنها چهار ویژگی اول را با استفاده از اطلاعات حسابداری و سه ویژگی بعدی را هم با استفاده از اطلاعات حسابداری و اطلاعات بازار ارزیابی نمودند و دریافتند ویژگیهایی كه بر اساس اطلاعات حسابداری مورد ارزیابی قرار گرفته اند سازگاری بیشتری با فرضیه هایی دارند كه درباره كیفیت اطلاعات می باشد. [27].

بهن (2008) در تحقیقی به این نتیجه رسید كه شركت هایی كه توسط حسابرسان با كیفیت تر حسابرسی می شوند ، در پیش بینی های سود صحیح تر عمل كرده اند و در مقابل شركت هایی كه توسط حسابرسانی به غیر از حسابرسان 5 موسسه حسابرسی بزرگ، حسابرسی می شوند انحراف پیش بینی بیشتری دارند [21].

گیولی و همكاران(2008) به مقایسه كیفیت سودهای گزارش شده توسط سه نوع شركت پرداختند: 1) شركتهای سهامی خاصی كه هیچ گونه اوراق قرضه ای به صورت عمومی منتشر نكرده باشند، 2) شركتهای سهامی خاصی كه اوراق قرضه خود را بصورت عمومی منتشر كرده باشند،3) شركتهای سهامی عامی كه اوراق قرضه خود را بصورت عمومی منتشر كرده باشند. رفتار فرصت طلبانه مدیران در گروههای فوق بصورت مقایسه ای مورد ارزیابی قرار گرفت و به این نتیجه رسیدند كه مدیران شركتهای سهامی عام انگیزه های بیشتری برای مدیریت سود دارند كه این امر قابلیت اتكا و سودمندی گزارشگری مالی را كاهش می دهد. [26].
ثقفی و کردستانی(1383) در تحقیقی به این نتیجه رسیدند که سرمایه گذاران در بورس اوراق بهادار تهران هنگام واکنش به تغیرات سود نقدی و سود غیرمنتظره، کیفیت سود شرکتها را در نظر نمی گیرند [2]
مشایخ و اسماعیلی(1385) رابطه بین كیفیت سود و برخی از جنبه های اصول راهبردی شامل درصد مالكیت اعضای هیأت مدیره و تعداد مدیران غیر موظف را در 135 شركت طی دوره زمانی 1383-1381 بررسی نمودند. رویكرد انتخابی برای آزمون فرضیات، با استفاده از داده های تلفیقی است. روش رگرسیون حداقل مربعات ادغام شده در این تحقیق استفاده شد. كیفیت سود از جنبه تداوم سودآوری سنجیده شد، از این رو كیفیت سود بالاتر به معنای بالا بودن تداوم سودآوری است. از طرفی اقلام تعهدی كمتر منجر به تداوم سودآوری بالاتر و در نتیجه كیفیت سود بیشتر می شود. كیفیت سود با استفاده از معیار اقلام تعهدی به تفكیك صنایع مورد آزمون قرار گرفت. نتایج نشان داد كه در سطح اطمینان 95 درصد، بین كیفیت سود و درصد مالكیت اعضای هیأت مدیره و تعداد اعضای غیر موظف هیأت مدیره رابطه ای وجود ندارد. اما رابطه غیر خطی بین اقلام تعهدی و درصد مالكیت اعضای هیأت مدیره مشاهده گردید. به طور كلی آزمون فرضیات تحقیق نشان داد تعداد مدیران غیر موظف و درصد مالكیت اعضای هیأت مدیره كه از سازوكارهای اصو ل راهبری شركت محسوب می شوند، در ارتقای كیفیت سود شركتهای پذیرفته شده در بورس نقش با اهمیتی ندارند.[7]
رهنمای رودپشتی (1386) در تحقیقی نقش كیفیت سود در پیش بینی سودهای آتی را مورد بررسی قرار داد. در این تحقیق نقش اقلام و نسبت جریان نقد عملیاتی به سود عملیاتی به عنوان شاخص كیفیت سود بررسی شد و نتایج نشان داد كه بین اقلام تعهدی و سودهای آتی رابطه ای معكوس و بین كیفیت سود و سودهای آتی رابطه ای مستقیم دارد.[3]
هشی و همكاران (1388) در تحقیقی تحت عنوان تأثیر بخش 340 استانداردهای حسابرسی بر كیفیت پیش بینی سود پرداختند و به این نتیجه رسیدند كه اجرای بخش 340 استانداردهای حسابرسی باعث خطای پیش بینی و باعث تغییر در قیمت سهام نمی شود [8].
علوی طبری و همكاران(1388) در تحقیقی به بررسی رابطه بین كیفیت سود و سود تقسیمی شركتها پرداختند. برای اندازه گیری كیفیت سود، چهار معیار اقلام تعهدی مطرح شده در مدل دیچو و دایچو، وجود اقلام استثنایی، تجدید ارائه صورت سود و زیان و همبستگی پیرسون بین درآمد عملیاتی جاری و آتی به عنوان متغیرهای مستقل و سود تقسیمی، نسبت سود تقسیمی به ارزش بازار هر سهم در تاریخ مجمع و تغییرات سود تقسیمی به عنوان متغیرهای وابسته انتخاب و سه فرضیه به شرح زیر طراحی نمودند. نمونه آماری تحقیق شامل 85 شركت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره پنج ساله 1385-1381 بوده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها نشان داد با معیار تجدید ارائه صورت سود و زیان، شركتهایی كه كیفیت سود بالاتر دارند سود تقسیمی را در زمان مقرر پرداخت نمی كنند. با معیار وجود اقلام استثنایی، شركتهایی كه كیفیت سود بالاتر دارند سود تقسیمی بیشتری پرداخت می‌كنند.[6]

كیفیت سود
كیفیت سود مفهومی چند بعدی است و تعریفی كه همگان نسبت به آن اجماع و اتفاق نظر داشته باشند، در خصوص كیفیت سود وجود ندارد. دچوردچی و دیچو [13] كیفیت اقلام تعهدی را ملاكی برای پایداری سود معرفی و بر این اساس معتقدند شركتهایی كه كیفیت اقلام تعهدی آنها بالاتر است از سود پایدارتری برخوردارند كه به اصطلاح به آن سود با كیفیت گفته می شود. بالسم و دیگران [16] سودی را با كیفیت معرفی می كنند كه كیفیت اقلام تعهدی و ضریب واكنش آن بالا

باشد. بال و شیواكمار [19] اظهار داشتند كه سود با كیفیت، سودی است كه زیانها به موقع شناسایی و در آن ، منعكس شود. دیفوند و دیگران [17] معتقدند كه سود با كیفیت بالا به مفهوم آن است كه سود بتواند رویدادهای اقتصادی شركت را بیان كند. ریچاردسون[14] و ویلیامز[23] خاطر نشان كردند كه سود با كیفیت بالا ، سودی است كه پایدار است. میخائیل و دیگران[18] پیش بینی پذیری سود را ملاكی برای تعریفشان قرار دادند و چنین بیان می كنند، سودی با كیفیت است كه

نوسان آن كمتر و توان پیش بینی آن بیشتر باشد. هرمنز [11] كیفیت سود را به ثبات سودآوری مربوطه دانسته و از نظر وی ثبات به معنی توانائی واحد تجاری به حفظ سودآوری فعلی در بلند مدت است. میزان تحقق سود نقدی، معیار دیگری برای اندازه گیری كیفیت سود است. بر اساس این معیار قرابت به وجه نقد به معنای سود با كیفیت بالاتر می باشد و در ساده ترین شكل خود این ارتباط به عنوان نسبت جریان های نقدی حاصل از فعالیتهای عملیاتی به سود عملیاتی بیان می‌ش

ود. این معیار توسط محققانی چون پنمن و ژانگ [15]، هاریس [25] ، روسین [22] و ریچاردسون [14] مورد تأكید قرار گرفته است.
از دیدگاه سرمایه گذاران، سود با كیفیت پایین ناخوشایند است زیرا بیانگر تخصیص غیر بهینه منابع است[1]. همچنین سود با كیفیت بالا از توسعه بازار سرمایه، به ویژه در كشورهای در حال توسعه حمایت می كند. زمانی كه عموم مردم به فرایند گزارشگری مالی یا به اطلاعات مالی منتشر شده اطمینان نداشته باشند، از سرمایه گذاری منصرف می شوند و این امر به نوبه خود از گسترش بازار سرمایه جلوگیری می كند [1].

مفهوم انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده:
بال و براون با توجه به تحقیقات خویش پیشنهاد نموده اند كه انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده به دو روش محاسبه شود [9].اولین روش استفاده از تغییر در سودآوری بود. چنانچه سودها جایگزین مناسبی برای جریانهای نقدی باشند ، این مسأله بر وجود ارتباط بین نرخ بازده داخلی غیرعادی و تغییرات در جریان نقدی صحه می گذارد. دومین روش عبارتست از تغییر در سود پس از كنار گذاشتن اثر تغییر در شاخص بازار سود. تغییر در سودآوری بازار در دوره زمانی (t) با فرمول زیر بدست می آید:

كه در آن (Mt) شاخص بازار سود برای دوره زمانی (t) است.

بامبر انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده را از طریق فرمول زیر محاسبه نمود:

UE = انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده
EPS = سود هر سهم
PEPS = سود پیش بینی شده هر سهم
این دیدگاه در تحقیق حاضر مورد استفاده قرار گرفته است[10].

فرضیه تحقیق :
فرضیه تحقیق با توجه به هدف تحقیق بصورت زیر بیان شده است:
فرضیه : بین کیفیت سود و انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده رابطه معنی داری وجود دارد.

روش تحقیق :‌
در تحقیق حاضر از روش همبستگی از نوع تحلیل رگرسیون خطی برای آزمون فرضیه ها استفاده شده است. تحلیل رگرسیون روشی برای مطالعه سهم یك یا چند متغیر مستقل ((XI در پیش بینی متغیر وابسته (Y) است. آزمون معنی دار بودن یك الگوی آماری است كه براساس آن با احتمال خطای معینی از دو فرضیه H0 و H1 یكی انتخاب می شود. این احتمال خطا كه شاخص آن سطح معنی داری است بیانگر احتمالی است كه بر اساس آن فرض مقابل یعنی H1 انتخاب و وجود یك

همبستگی پذیرفته می شود. در این تحقیق از آزمون معنی داری در سطح معنی داری و برای آزمون ضریب مدل رگرسیون از روش آنالیز واریانس (ANOVA) استفاده شده است. ایده اساسی آنالیز واریانس مبتنی است بر نمایش میزان كل پراكندگی یك مجموعه آماری به صورت جمع چند عبارت كه بتواند هریك را به منشأ یا علت خاص وجود پراكندگی نسبت دهد. شاخصی كه برای نمایش كل پراكندگی مورد استفاده قرار می گیرد كل مجموع مجذورات است. روش حداقل مربعات بهترین

خط را از میان تمام خطوطی كه در میان داده ها قابل ترسیم هستند انتخاب می‌كند. معمول ترین شاخص مورد استفاده برای نیكویی برازش خط رگرسیون ضریب تعیین (R2) است. R2 نسبت یا درصدی از تغییرات متغیر وابسته را به وسیله رگرسیون توضیح داده و اندازه می گیرد و از این رو شاخص قدرت توضیح دهندگی رگرسیون است.

روش جمع آوری اطلاعات :
در این تحقیق با مراجعه به منابع كتابخانه ای شامل كتب ، مجلات هفتگی و ماهنامه، فصلنامه ها، انتشارات مراكز تحقیقاتی و پژوهشی، سازمان ها و نهادهای آموزشی و اجرایی، پایان نامه های تحصیلی و رساله های تحقیقی مرتبط، جستجو در پایگاه های الكترونیكی اطلاعات از قبیل اینترنت و مراجعه به سازمان بورس اوراق بهادار تهران مباحث نظری، اطلاعات آماری مورد نیاز شركت ها استخراج و برای نتیجه گیری، مورد مطالعه،‌ بررسی و تجزیه و تحلیل و به كمك نرم افزار آماری SPSS مورد آزمون قرار گرفت.

جامعه و نمونه آماری :
جامعه آماری این تحقیق، در برگیرنده كلیه شركت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشند. نمونه آماری شامل شركتهایی است كه مجموعه شرایط زیر را داشته باشند :
1- تا سال 1383 در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده باشند.
2- دوره مالی آنها منتهی به پایان اسفند ماه باشد.
3- طی سالهای مالی مذكور زیان ده نباشند و EPS بودجه ای خود را به بورس ارائه كرده باشند.
4- طی سالهای مالی یاد شده تغییر فعالیت نداده باشند.
5- جزو بانك ها و مؤسسات مالی (شركت های سرمایه گذاری ، واسطه گری مالی، شركت های هلدینگ، بانك ها و لیزینگ ) نباشند. زیرا دارای ماهیت فعالیت كاملاً متفاوت و تركیب خاص درآمد و هزینه می باشند و برای مقاصد تحقیق مناسب نمی‌باشند.
با توجه به مجموعه شرایط یاد شده، تعداد 48 شركت در دوره زمانی87-1384 به عنوان نمونه انتخاب شدند.
یافته های پژوهش :
برای آزمون فرضیه تحقیق داده های مربوط به کیفیت سود و انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده برای دوره زمانی مورد آزمون (87-84) بطور مقطعی برای هر سال و به صورت ترکیبی در نظر گرفته شد و مورد آزمون قرار گرفت.
فرضیه: بین کیفیت سود و انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده رابطه معنی داری وجود دارد.
H0 : بین کیفیت سود و انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده رابطه معنی داری وجود ندارد.

H1 : بین کیفیت سود و انحراف سود واقعی و سود پیش بینی شده رابطه معنی داری وجود دارد.

برای آزمون این فرضیه معادله زیر را برآورد می كنیم:

: قدر مطلق انحراف سود وافعی و پیش بینی شده
: عرض از مبدأ
: شیب خط رگرسیون
EQ: کیفیت سود
e : عبارت خطا

نتایج آزمون فرضیه در جداول زیر ارائه گردیده است:

جدول شماره (1) مربوط به رگرسیون انحراف سود واقعی و پیش بینی شده در مقابل كیفیت سود سال 1384
مقدار P F میانگین مربعات خطا مجموع مربعات درجه آزادی منبع تغییرات
05/0-
901/0 016/0 001/0 001/0 1 رگرسیون
223/0
043/0 965/1 46 باقیمانده
000/0
965/1 47 كل

جدول شماره (1) مربوط به رگرسیون انحراف سود واقعی و پیش بینی شده در مقابل كیفیت سود سال 1385
مقدار P F میانگین مربعات خطا مجموع مربعات درجه آزادی منبع تغییرات
02/0
652/0 2/0 01/0 01/0 1 رگرسیون
042/0
050/0 317/2 46 باقیمانده
004/0
317/2 47 كل

جدول شماره (3) مربوط به رگرسیون انحراف سود واقعی و پیش بینی شده در مقابل كیفیت سود سال 1386
مقدار P F میانگین مربعات خطا مجموع مربعات درجه آزادی منبع تغییرات
031/0
311/0 049/1 012/0 012/0 1 رگرسیون
094/0
011/0 522/1 46 باقیمانده
022/0
533/1 47 كل

جدول شماره (4) مربوط به رگرسیون انحراف سود واقعی و پیش بینی شده در مقابل كیفیت سود سال 1387
مقدار P F میانگین مربعات خطا مجموع مربعات درجه آزادی منبع تغییرات
02/0
48/0 508/0 009/0 009/0 1 رگرسیون
107/0
017/0 777/0 46 باقیمانده
011/0
786/0 47 كل

برای دریافت اینجا کلیک کنید