کارآموزی سیر تحول كاربرد بتن در معماری

مقدمه
پروژه كار آموزی :
( توضیحات در مورد مشخصات و تاریخچه شركت ساختمانی مثلث )
محل كار آموزی این جانب در شهركی در حال ساخت در نزدیكی محل سكونت در شهر هشتگرد بود اما ساختمان اصلی شركت در كرج بود كه در ابتدا فقط یك دفتر در یكی از ساختمانهای در حال ساخت در ابتدای این شهرك داشت كه در اردیبهشت ماه  كل تشكیلات شهرك به شهر هشتگرد انتقال یافت .
این شهرك در سال 1379 احداث شد و تاكنون همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد ، شركت مذكور با بهره گیری از چند مهندس و نیروهای توانمند و ابزار و امكاناتی كه در اختیار داشت و با رویه ای كه برای ساخت و ساز پیش گرفته بود ( به روشی كه زمین را با مالك به صورت مشترك می ساخت ) خیلی زود در این شهر پا گرفت و توانست كارهای زیادی را جذب خود كند به این شكل كه در عین حال نزدیك به 9 ساختمان را با هم بصورت همزمان اجرا می كرد . همچنین باز سازی پادگان دژبان مركز تهران واقع در خیابان جمالزاده نیز بر عهده این شركت بود .
زمان شروع و پایان دوره
در اسفند ماه بودكه برای كار آموزی به این شركت رفتم و پس از طی مراتب در تاریخ 5/1/82 شروع به فعالیت كردم و با ورود به این شركت مسئولیتهایی به من واگذار شد و چون در ایام تعطیلات بود حجم كارهای سپرده شده من زیاد بود كه پس از تعطیلات مقداری از آن كاسته شد و مسئولیتهای واگذار شده به من تا پایان دوره مشخص شد و اكنون كه دوره در حال پایان است چند روز پایانی را تا تاریخ 10/4/82 برای تحویل صورت وضعیتها ، برگه های مالی ، و متره به شركت میروم .
 تحقیق حاضر در چهار بخش تهیه شده كه بخش پایانی آن شامل فعالیتهایی می باشد كه در طی دوره‌كار آموزی انجام شده است .

سیر تحول كاربرد بتن در معماری

چكیده
بتن نسبت به دیگر مصالح ساختمانی نه  تنها از نظر فنی مطلوب می باشد ، بلكه از نظر زیبایی معماری می تواند به ساختمان كیفیت طبیعی تری بدهد و به تنوع محیط بیفزاید . به طوری كه اكنون پس از گذشت یك قرن به نظر می رسد كه چشمها از دید طرحهای مهندسی از زوایای 90 درجه خسته شده و آمادگی بیشتری برای طرحهای متنوع تر احساس می شود . در این مقاله سعی بر این است كه پیشینه و سیر تحول كاربرد بتن در معماری مورد بررسی قرار گرفته و در این رابطه نمونه های موردی از نخستین ساختمانهای بتن طراحی شده توسط معماران برجسته دنیا معرفی خواهد شد .
كلید واژه ها : معماری ، بتن ، فورتونا ، ادی استون ، فرانسوا انه بیك ،  رابرت مایر ، فرانك لویدرایت ، لوكوربوزیه .
بتن ماده ای شبیه به سنگ است كه از گرفتن مخلوط متناسبی از سیمان ، شن ، ماسه و آب در درون قالب با شكل و ابعاد مورد نظر بدست می آید . پیشینه كاربرد بتن در معماری به سدههای 7 و 8 پیش از میلاد و در طی مهاجرت و اقامت یونانیان در ایتالیای جنوبی و پیدایش معماری « اتروسكها » باز می گردد . آنها از خاكستر سخت فشرده آتشفشانی ، بنام « توفا » در ساخت مقبره های خود استفاده می كردند . این ماده به سادگی تكه تكه شده و پس از تماس با هم مانند بتن سخت می شود . توفا را می توان بصورت قالبسنگهای با دوام ساختمانی كه نیازی به پختن ندارند نیز برید و در ساختمان به كار گرفت . اتروسكها و رومیها بصورت گسترده ای از توفا استفاده می‌كردند . امروزه نیز در ایتالیا ، صنعت آجر سازی توفای نسبتا كوچك و پر رونقی وجود دارد .
از سده پنجم پیش از میلاد و در نخستین دوره جمهوری روم ، هویت رومی ، بخصوص در عرصه معماری و شهرسازی به نمایش گذاشته شد . در این دوران ، رومیها در ساخت ستونهای معابد خود همانند یونانیان ، از سنگ یكپارچه و غالبا عظیم استفاده می كردند و برای دیوار مقصوره ، بر خلاف روش یونانیان كه از سنگ تراشیده استفاده می كردند ، از بتن بهره می گرفتند .
این تفاوتهای بنیادی با الگوی یونانی ، در پرستشگاه « فورتونا » در « پزائنسته » واضح تر دیده میشود . این پرستشگاه در حدود سال 80 پیش از میلاد در نقطه ای ساخته شده بود كه از مدتها پیش ، غیبگویان در آن به پیشگویی سرنوشت مردم مشغول بودند . هفت ردیف مهتابی كه بر كمركش كوه ظاهر شده ، از تقارن محوری دقیقی برخوردارند . مهتابی بالایی ، یك ستون بندی نیم دایره دوتایی داشت كه كل پرستشگاه را احتمالا به شكل یك منبع مدور كوچك در بر میگرفت . زیر ساختمانهای این مهتابیها از بتن ساخته شده بود و در همین جاست كه میتوانیم استفاده از این مصالح ساختمانی مورد علاقه‌رومیان را در مقیاس بزرگتر ببینیم .
بتن رومی به صورت مخلوطی از ملات آهك ، آب و خاك آتشفشانی ، روی لاشه سنگهایی كه بین تخته های قالب بندی بصورت رج به رج چیده میشدند ، ریخته میشد . این بتن به محض سفت شدن ، چسبیده و پر قدرت شده و ظاهر زمخت و ناصافی داشت ولی در همه جا رسم بود كه سطح نا هموار مزبور را با سنگ مرمر ، گچ ، آجر تزئینی و بیا نمای سنگی ،  تزئین میكردند . روشهای ساختمان سازی با بتن ، وحدت شكل خاصی به مهمانی رومی داد ، به نحوی كه امروزه ویرانه بناهای رومی در هر جا كه یافت شود ، مانند فرانسه ، اسپانیا ، ایتالیا ، افریقای شمالی و یا خاور نزدیك ، بلافاصله رومی بودن‌شان روشن میگردد .
نخستین باری كه پس از رومیها از بتن استفاده شد ، در سال 1774 ، برای ساختن برج دریایی « ادی ستون »   در انگلستان بود كه توسط « جان سمیتن » یكی از بزرگترین مهندسان قرن 18 انجام گرفت . این برج در مكانی بنا شد كه در معرض فشار شدید امواج دریا بود و طوفانهای دریایی ، برجهایی كه قبلا در یك نقطه ساخته شده بودند از بین برده بود . اما سمیتن روشی در ساختمان سنگی برج خود بكار برد كه تمام اجزاء برج را به یكدیگر پیوند داد و مجموعه فوق العاده مقاومی به‌وجود آورد . وی به اصطلاح ، سنگها را به یكدیگر قلاب كرد و برای شالوده این برج و ماده ای كه پیوند سنگها را میسر سازد تركیبی از آهك ، خاك رس ، شن  تكه های « آهن سوخته » یا به عبارت دیگر « بتن » بكار برد ، این برج در سال 1774 ، پنج سال قبل از نخستین پل چدنی بر رودخانه « سورن » ساخته شد .
« بتن مسلح » برای نخستین بار در سال 1868 ساخته شدو آن هنگامی بود كه باغبانی موسوم به « مونیه »   در میان جدار گلدانهای سیمانی خود توری از آهن بكار برد . ولی استفاده از بتن در ساختمانهای بزرگ تا حدود سال 1890 رواج نداشت.
« فرانسوا انه بیگ »   در سال 1895 ، ویلایی برای خود ساخت كه تبلیغی برای ساختمان بتن مسلح بود . برج هشت ضلعی این ویلا دو كنسول به طول 4 متر ساخته شده است كه البته پیش آمدگی قناعت نشده و باز هم بالاتر ، در میان فاصله كف تا سقف برج ، كنسول دیگری ساخته شده كه پله ای مارپیچی را كه راه با باغچه بام این بنا میبرد دربر میگرفت .
پیشرفت بعدی ساختمانهای بتن مسلح در فرانسه صورت گرفت و در همانجا بود كه از امكانات هنری آن استفاده شد .
بعد از جنگ جهانی اول از قدرت كششی فوق العاده آهن و قدرت فوق العاده شكنندگی یا تراكم بتن ، تواما برای نگهداشتن بارهای عظیم ساختمان استفاده شد به طوری كه استفاده از بتن ، انعطاف بی سابقه ای در طراحی فضای داخلی ساختمانها به معمار داد . با استفاده از آهن و بتن میتوانستند فضاهایی چنان عریض و طویل را بدون استفاده از دیوار یا تیر حمال بازند كه معماران پیشین حتی در خیالشان نمیتوانستند تحقق چنان نقشه هایی از تصور كنند .
بتن نه تنها از نظر فنی نسبت به آهن ماده سبكتری بود ، بلكه از نظر زیبایی معماری نیز میتوانست كیفیت طبیعی تری به ساختمان بدهد . در حدود سال 1908 بین روشهای علمی و روشهای هنری ساخت و ساز ، به طور نا خوآگاه وجوه تشابهی پیدا شد . تحلیل شیوه ساختمانی پلهایی كه « رابرت مایر »   مهندس سویسی ساخته است ، فرصتی به دست میدهد كه به بررسی عواملی كه زیبایی این این پلها را سبب میشود پرداخته شود . در طرح این پلها ، مایار به كلی شیوه های متداول را كنار گذاشت و از بتن مسلح به همان شیوه ساختمان چوب و آهن استفاده كرد . وی دریافت بر خلاف تیر چوبی و تیر آهن كه بار را در امتداد بزرگترین بعد خود (‌طول ) به اجزاء دیگر انتقال میدهند ، با استفاده از بتن مسلح میتوان بار ساختمانی را  به همه جهات انتقال داد .
ماریار در این رابطه چنین می نویسد :
« عادت مهندسین در استفاده از تیر كه بار بنا را در امتداد خود به اجزاء دیگر انتقال میدهند ،‌چندان دوام یافته بود كه مانع از بررسی امكانات دیگر شده بود. حتی سالها پس از بوجود آمدن بتن مسلح نیز استفاده از این ماده به شیوه دیرین ادامه دارد . »
بطور كلی بخشی از كار مایار بر اساس محاسبه و بخش دیگر آن بر اساس تجربه بود . وی كف یك طبقه را چنان میساخت كه خود متحمل بار شود و نیازی به تیر برای تحمل آن نباشد . بدین ترتیب مایار طراحی پلهای خود را با این روش انجام داد‌. بدین گونه كه صفحاتی نازك از بتن مسلح كه آهن بندی درون آن جوابگوی فشار دهانه پل بود ، جانشین دهانه هایی شد كه معمولا در پلها ساخته میشد و برای تحمل فشار آنها ، ساختن پایه های حجیم به نظر میرسد .
ماریار تجارب خود را برای ساختن كف طبقات ساختمان بدون تیر در سال 1908 آغاز كرد . وی در ساخت ساختمان انبار زوریخ در سال 1910 به ابتكار تازه ای دست یافت . بدین گونه كه برای تحمل بار سقف ، از تیر استفاده نكرد و با طرح شكل قارچ مانند سر ستونها ، سقف را مستقیما به ستونها قرار داد . چون هر چقدر بار بنا بیشتر باشد استفاده از این نوع كفسازی مناسبتر است ، لذا اغلب از این نوع ساختمان سازی در انبارها ، كارخانه ها و یا ساختمانهای بزرگ چندین طبقه استفاده میشود . با توجه به اینكه كف كفهای قارچ مانند متحمل بار خود هستند ،‌میتوان آنها را از جوانب بنا ادامه داد و یا به اصطلاح كنسول كرد . از این رو  استفاده از آنها همراه با دیوارهایی كه حامل بار بنا نیستند مطلوب تر است . بعبارت دیگر ، معنای حقیقی كف‌های قارچ مانند در ساختمانهای آشكار ی شود كه از چهار جانب با شیشه پوشیده میشود .
مایار در سال 1905 پلی ساخت كه صفحات بتن مسلح به عنوان عامل اصلی پل به كار گرفته شد . همچنین تمامی عوامل غیر لازم را كه اساس ساختمانی پلها را پنهان میداشت حذف نمود . تمام بخشهای اصلی تشكیل دهنده  این پل كه دهانه آن 51 متر بود ، بر خلاف پلهای معمولی كه با تیرهای حجیم ساخته میشدند ، از صفحات یكپارچه  از بتن مسلح ساخته شده بود و چنان به هم پیوسته بودند كه چون مجموعه ای واقع در مقابل كلیه فشارهای وارده مقاومت میكردند . (شكل شماره 1)
شكل شماره 1 پل بتنی «تاوانازا» بر رودخانه راین
مایار در حذف عوامل غیر لازم در ساختن پلها تا آنجا پیش رفت كه در آخرین كارهای خود حتی ساختن لایه ای اضافه از بتن را كه معمولا برای فرش كف پلها بكار میرفت كنار گذاشت . در این پلها ، ترن و اتوموبیل در كف عریان پل كه جزء اساسی سا ختمان پل است حركت میكردند . با طرحهای مایار كف پل كه قبل از آن محاسبه اش غیر ممكن به نظر می رسید ، به عاملی تبدیل شد كه خود بتواند در مقابل فشارهای وارده مقاومت كند و این مطلب ، ساختن پلهای منحنی وار  را در گردونه ها مسیر داشت . به شیوه های معمولی ، ساختن چنین پلهایی بسیار مشكل بود زیرا وجود تیرها ایجاب می كرد كه پل به خط مستقیم ادامه یابد . فقط ممكن پل را به اجزاء كوچكتر می ساخت و این اجزاء را در تبعیت از انحنای جاده جاده در كار یكدیگر قرار دارد . اما ماریا یا محاسبه فشار پیچشی كه قبل از آن بر مهندسین شناخته شده نبود ، پل « شواند باخ »   را در سال 1933 در سویس ساخت كه به زیبایی فوق العاده ای ، به شكل منحنی در كنار كوه می پیچد ( شكل شماره 2 )
شكل شماره 2 پل « شواند باخ » در سویس
مایار از آغاز كار تا آخرین پلهایی كه ساخت ، شیوه ساختن حلالیهای سه مفصلی را كه در مقطع ، جعبه مانند و تو خالی بودند بسط و گسترش داد . استفاده از این روش به پلهای بتنی نرمشی داد كه قبلا فقط در پلهای آهنی وجود داشت .
« فرانك لوید رایت »   یكی از برجسته ترین معماران قرن 19 بود كه اندیشه های وی بعد از جنگ جهانی اول ، با استقبال دوباره مردم مواجع گردید. وی از دوره های مختلف ، بخصوص از معماری دیرین خاور دور متاثر بود ولی با این همه بیشتر از دیگر معماران آمریكایی روحیه سرزمین خود را حفظ می كرد . وی در سال 1887 كارئ خود را در شیكاگو آغاز كرد و در دهه سوم در قرن بیستم وقتی كه استفاده از بتن مسلح در اروپا رواج كامل یافت ، برای نخستین بار این ماده را در یكی از خانه هایی كه ساخت بكار برد . وی سعی در كشف زیبایی طبیعت و نهفته مصالح ساختمانی داشت و مانند شاعری كه احساس خود را از احساس خود را از جمال طبیعی درخت ،‌كوه ، رودخانه و دریای موطن خود بیان می كند ، زیبایی نهفته مصالح ساختمانی را شناخت و با استفاده هنر مندانه از این مصالح ، دیدگاه افراد را به زیبایی آلانها گشود .
آنچه از معماری آرگانیك رایت بر می خیزد و بویژه در « خانه آبشار » وی كه در سال 1936 در پنسیلوانیا ساخته شد مجسم است ، تركیب حجمها و بازی فضاهای پر و خالی است كه بصورت تخته سنگهای خشن و دست نخورده در این تركیب جلوه گر می شوند . همچنین حجمهای تراشیده شده از بتن كه صاف و صیقل خورده بنظر می رسند و بخش دیگری از این تركیب را پدید می آورند . دو دیوار عمودی سنگی (از سنگهای طبیعی تراش خورده و بر هم نهاده شده ) در واقع پیوند این تركیب را به وجود می آورند و مظاهر طبیعی تركیب ( سنگهای نخراشیده ) و مظاهر ساخته و پرداخته آدمی ( حجمهای صاف بتنی ) را به یكدیگر متصل می سازند ( شكل شماره3)
شكل شماره 3 - « خانه آبشاری » در پنسیلوانیا در سال 193
موزه «‌ گوگنهایم »   در نیویورك كه در سال 1959 توسط رایت طراحی شد ،‌یكی از آخرین كارهای وی است كه از تركیب خطوط منحنی و احجام استوانه ای و مخروطی شكل گرفته است . این بنا شامل فضای شیبدار مارپیچ منحصر به فردی است به مساحت 400 متر مربع كه مانند تندیس و توده ای از بتن ، بعنوان
یكی از شاهكارهای معماری مدرن بشمار می آید .
«لوكوربوزیه»   كه یك معمار سویسی بود نیز اسكلت بتن مسلح بعنوان وسیله ای برای معماری خود استفاده كرد البته كر این نكته لازم است كه تنها در فرانسه ، معماران می توانستند با آزادی و بدون تردید از این ماده استفاده كنند . زیرا در دیگر كشورهای اروپایی ، اعتمادی به استحكام بتن مسلح وجود نداشت و بی آنكه لازم باشد ، بر ابعاد حجیم اجزایی از ساختمان كه با این ماده ساخته می شد ، اصرار می كردند . در حالیكه فرانسویان از دیرباز به سبكی و دقت ابعاد آن توجه داشته و قوانین ساختمانی این كشور مانع كار معماران نبود .
آغاز كار لوكوربوزیه از سال 1915 بود . یكی از كارهای ساده وی كه باقی مانده است ، سه صفحه افقی از بتن مسلح ، شش ستون و دو پلكانی است كه این صفحات را به یكدیگر مرتبط می كند . اما معنای این طرح بسیار مهم است و به وضوح نشان می دهد كه لوكوبوزیه نخستین معماری بود كه توانست از اسكلت بتن مسلح كه توسط مهندسین سازه ابداع شد ، بعنوان وسیله ای برای مقاصد معماری استفاده كند . وی امكانات هنری بتن مسلح و رابطه آن با معماری معاصر را بخوبی شناخت .
لوكوبوزیه با استفاده از اسكلت بتن مسلح خانه هایی ساخت كه از سبكی و ظرافت برخوردار بودند . وی به نحوی از اسكلت بتن مسلح استفاده كرد كه دست معمار برای قرار دادن دیوار در هر جا كه متقاضی با طرح وی باشد ، آزاد شد وبدین ترتیب ، وی اسكلت بتن مسلح را اساس ساختمانی خانه ها كرد .
از مهمتری ن طرحهای وی « ویلا ساوای »   در دره رودخانه سن در نزدیكی پاریس می باشد . این ویلا بر اساس گرایش مورد علاقه لوكوربوزیه با اسكلت بتونی و بر روی پیلوت ساخته شد و پنجره های كشیده افقی كه در سمت راست نما به چشم می خورد ،‌در واقع گشایشی است كه در دیوار حیاط بام خانه تعبیه شده و بدان تنوع می بخشد .
گرایش تندیس گرایانه لوكوبوزیه در سال 1955 با بنای « كلیسای نوتردام » در رو نشان   فرانسه به بارز ترین صورت جلوه گر می شود . ( شكل شماره 4 )
شكل شماره 4- « كلیسای نوتردام »  در رونشان ،‌ سال 1995
كلیسا از یك سالن مستطیل ساده و كشیده تشكیل یافته كه دو ورودی در دو طرف ان قرار دارد . محراب اصلی كلیسا نیز بر روی محور اصلی قرار گرفته است . دیوارهای خارجی كلیسا ، با دو غاب سیمان سفید شده و نمای زیر و خشنی به آن داده است . همچنین ذارای سقف بتنی خشكی است . دیوارهای خارجی كلیسا ، با دو غاب سیمان سفید شده و نمای زیر و خشنی به او داده است . همچنین ذارای سقف بتنی خشكی است كه با رنگ دیوارها ایجاد كنتراست می نماید .
لوكوربوزیه با این اعتقاد كه خانه ماشینی برای زندگی است ، بطور برجسته تمام وقت خود را صرف طراحی خانه كار آمد می كرد و سعی داشت در طرح استخوان بندی خانه های مسكونی ، از خواص آهن و بتون با حداكثر كارایی شان استفاده  نماید.
از دیگر معماران برجسته ای كه در آغاز قرن بیستم اقدام به استفاده از بتن در طرحهای خود نمودند می توان از « تونی گارنیه » و « اتو وانگر » نام برد .
در این مقاله سعی شد كه پیشینه و سیر تحول كاربرد بتن در معماری در آغاز قرن بیستم و با پیدایشض معماری مدرن مورد بررسی قرار گیرد و در این رابطه نمونه های موردی ساختمانهای بتنی معروف طراحی شده توسط معماران برجسته‌دنیا معرفی گردیدند . 
ناكفایتی راهبرد معاصر شهرسازی وعمران شهری
با توجه خاص به تهران در سه دهه اخیر
فریبرز رئیس دانا
معرفی
سیاستهای تعدیل ساختاری در دهه هشتاد حاصا تهاجم « ریگانونیكس » ( یا بهتر بگوییم سیاست اقتصادی ایالات متحده در دوره ریگان ) بود كه مسئولیت طراحی و احتمالا اجرای آن به عهده دو قلوهای بانك جهانی و صندوق بین المللی پول قرار داشت . این سیاستها با گسترش خصوصی سازی و انتقال هر چه بیشتر مالكیتهای دولتی ، كاهش نقش برنامه ریزیهای اقتصادی ، رقابتی كردن دستمزد ، حذف هر چه بیشتر سدهای گمركی و اتخاذ سیاستهای گمركی و اتخاذ سیاست دروازه های باز ، رقابتی كردن تولید و عدم كنترل قیمتها ، هدف افزایش كار آمد تولید و رشد اقتصادی پی گرفتن این سیاستها فشار هر چه بیشتر بر دستمزدها و كاهش تعهدات اجتماعی و رفاهی دولت و حذف كسر بودجه را تجویز می كردند تا در سایه‌آن تولید سرمایه دارانه بخش خصوصی شكل بگیرد و اقتصاد بتواند از ارزشهای سریع بر خوردار شود .
در چار چوب این سیاست قیمت غذا ،‌آب ، انرژی ، و مسكن بالا رفت ، اما افزایش دستمزدها بطور كلی در همه جا بسیار كمتر از این افزایش بود . افزایش بهای مواد غذایی در دوره هایی به زارعان و دام داران منتقل شد و آنرنا به افزایش تولید واداشت . اما چنانچه تجربه به ایران ( كه شكل تضاد آمیزی از سیاست تعدیل را بكار برد ) نشان داد ، این افزایش دوام نیاورد ، زیرا فشار هزینه های تولید كشاورزی از افزایش درآمد بالاتر رفت . تولید صنعتی در شماری از كشورهای محدود كه محل انباشت سرمایه بین المللی و زیر مراقبت بودند ( مالزی ، كره ، سنگاپور ، تایوان و تا حدی برزیل و چند كشور آسیای شرقی ) افزایش یافت اما بطور كلی تولید صنعتی در كشورهای آفریقایی ، آمریكای لاتین ، جنولب و غرب آسیا انسجام موجود خود را از دست داد . سرمایه های سنگین در ساختمان سازی در شهرها بكار افتادند و چهره شهرها به شدت تحت تاثیر قرار گرفت . در حالی كه فعالیتهای عمران شهری تحقق می یافتند ، نا موزونی در آمدها افزایش جمعیت ، گرانی مسكن ، حاشیه نشینی ، تهیدستی شهری ، آسیابها و مصائب اجتماعی بشدت رشد یافتند . محرومیت در مسكن بخاطر گرانی و افزایش جمعیت مهاجر اشاعه یافت .
تعارضهای بین سیاستهای بازار كاملا آزاد ( مبتنی بر نظریه تعدیل ساختار ) و سیاستهای كنترل و هدایت سرمایه دارائه منابع ( مبتنی بر نظیریه های رشد متعادل تاكید شده ) در زمینه سیاست شهرهای بزرگ را می  توان چنین خلاصه كرد :
در نگرش نخست شهر به مثابه یك فضای بزرگ سرمایه گذاری آزاد و مكانی برای فعالیت شركت گرایانه در نظر گرفته می شود . هر كس آزاد است ( یا تقریبا آزاد است ) كه بر پایه توانایی مالی خود در مكان گیری و اشغال فضا مجوز دریافت دارد . به شرت آنكه مسئولان شهر را شریك خود داند . در این حالت زیر ساختمانهای شهری جمعی بر پایه تأمین صرفه های مغیاس برای سرمایه گذاریها امكاناتی برای رفاه شهروندان – كه سطح آن بستگی به تمایل و نگرش مسئولان دارد .
-در نظر گرفته می شود . اما در نگرش دوم ، شهریك نقش كلان اقتصادی در نظر گرفته می شود و به عنوان محیطی كه زیر ساختهای اجتماعی مورد نیاز را برای انتقال مازاد كشاورزی ( و یا مازاد نفتی در كشورهای صادر كنده نفت ) به سمت سرمایه گذاری صنعتی فراهم می آورد .
در نگرش نخست سرمایه گذاریهای خصوصی فعال می شوند و تورم به عنوان وسیله ای برای ایجاد سود بیشتر به نفع سر مایه گذاران كار می كند و دستمزدهای واقعی پایان می آیند و تهیدستان شهری زیر فشار قرار می گیرند . در برخورد دوم سرمایه گذاریها و نظارتهای دولتی نقش اصلی را ایفا می كنند . در این حالت ، سود جویی بخش خصوصی در مقابل ناكارآمدی و نا سلامتی و بی انگیزگی دولتی در برابر هم هستند .
در حالی كه در چار چوب اصول و عملكردهای روش اول ، برنامه ریزی زیر ساختی و توسعه شهری جنبه مقطعی و بخشی و جزءنگر به خود می گیرد و شماری از مكانهای محدود را شامل می شود ، نگرش دوم با الگوهای تمتم شهری كار می كند . در نگرش دوم روش برنامه ریزی راهیابانه انتخاب می شود كه در ان البته به بهای فرموش كردن توجیه اقتصادی خاص ( در موارد متعدد ) معیارهای فیزیكی و مهندسی بكار می رود .
در حالی كه تمركز بازار محوری سرمایه و امكانات در شهرهای بزرگ موجب جذب هرچه بیشتر منابع و رشد ناموزون شهری می شود . در چار چوب هدایت سرمایه دارانه ، هزینه های سنگین واستانداردهای بالای متمركز ، تمایز شهر و روستا را ( بطور نسبی ، با طور مطلق ) افزایش داده است و این چه بسا به رغم رشد محدود روستایی و كشاورزی رخ داده است .
در نگرش نخست به مدیریتهای شركت گرایانه و بازار گرایانه اهمیت داده می شود . در نگرش دوم گرایش به اصل سرمایه گزاری متمركز است ، بی توجه به جنبه های تعمیر و نگهداری و مدیریتهای انعطاف پذیر . در هر حال نگرش نخست نیز دلیلی ندارد كه لزوما به مدیریتهای كارآمد بها بدهد و در استفاده از فضا و ساختمان ، با معیارهای كلان مقیاس ، كارآمد عمل كنر ، گرچه ممكن است صرفا از حیث ظابطه سود بهره ور باشد .
در نگرش دوم ، روزبه روز اهمیت بررسیهای اجتماعی و اقتصادی بیشتر می شد . نخست كارها ، در چارچوب بررسیهای معمارانه و طراحانه و فنی شكل می گرفت ولی بعد اهمیت مطالعات اجتماعی و اقتصادی در سطح تمامیت شهری اهمیت ویژه ای پیدا كرد . این اهمیت ادامه یافت اما نتوانست با كار آمدی و تاثیر جدی و فراگیر عمل كند و لذا چه بسا بی فایئه باقی ماند . اما وقتی كار به نگرش شركت گرایانه رسید ، مطالعات تمام شهری تقریب ؛ رنگ باخت .
سیاست شهری روز به روز به كیفیت زندگی بها می داد اما در نگرش هدایت سرمایه دارانه نمی توانست این كار را پایدار و قابل نسخه برداری كند و چه بسا با ضابطه ها رقابت شد و بهر حال طرفداران رقابت آنرا متضمن منافع جمعی می دانستند . قابل توجه كه در چارچوب حضور مشترك مسئولان و فرمانروایان سیاست مركز شهری از یك سو و گرایش شهرك گرایانه و سرمایه گذاری آزاد در خدمات و امكانات شهری از دیگر سود ، كماكان اعمال سلیقه فردی و تشریح و تفسیر سلیقه یی و سلطه طلبانه وجود دارد ...