بخش اول
مفاهیم بنیادی بیمه‌های اشخاص
علل پیدایش، گسترش و تكامل بیمه‌های اشخاص
از آغاز پیدایش جوامع انسانی، بشر همواره در جستجوی تأمین جسمی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی خود بوده است. بیمه‌های اشخاص هم درست به همین دلیل یكی از ابداعات انسان‌ها برای به دست آوردن تأمین اقتصادی به حساب می‌آید.
از یك دیدگاه می‌توان بیمه‌های اشخاص را به چند بخش مهم تقسیم كرد كه هر یك از آن‌ها بالقوه آثاری مثبت یا منفی در جوامع بشری دارند. بیمه‌های اشخاص علاوه بر اینكه یك محصول به حساب می‌آید، در راستای تأمین نیازهای اولیه جوامع انسانی، در زمره‌ی خدمات مهم و قابل توجه نیز شمرده می‌شود.
ابنای بشر نیاز به تأمین دارند و این امر غریزی و شاخه‌هایی از ثبات و اطمینان اجتماعی است. شركت‌های بیمه با ارائه بیمه‌های اشخاص، زندگی انسان‌ها را ارزیابی نمی‌كنند؛ بلكه هدف اصلی و اساسی، ارزیابی و حراست از ارزش‌های اقتصادی زندگی انسان‌هاست. ارزش مادی و اقتصادی درآمد حاصل از كار و فعالیت یك انسان، تأمین‌كننده نیاز مادی او است كه انسان بدان متكی است. بنابراین، بیمه‌های زندگی، علاوه بر جنبه خدماتی و انسانی آن، می‌تواند نیازهای مالی و اقتصادی خانواده‌ها را نیز برطرف سازد.
بیمه‌های اشخاص یكی از شاخص‌های شناخته شده در سنجش تأمین و رفاه مردم كشورهاست و كشورهایی كه مردم آن به فراخور نیاز خود از این تأمین برخوردارند، با اطمینان و اعتماد بیشتری در برنامه‌ریزی، توسعه و گسترش جامعه خویش مشاركت می‌نمایند.
تاریخچه‌ی بیمه‌های اشخاص به چند قرن قبل باز می‌گردد. نخستین بیمه‌نامه، در زمان ملكه الیزابت اول صادر گردید كه به صورت یك بیمه «عمر زمانی ساده»  بود، و زندگی بیمه‌گذار را برای مدت یك سال تحت پوشش قرار می‌داد. آقای هارولد. ای. رایز  در كتاب «تاریخچه‌ی بیمه در انگلستان» می‌نویسد كه اولین بیمه‌نامه در 18 ژوئن 1583 صادر گردید كه زندگی آقای «ویلیام گیبونز»  را به مدت یك سال تحت پوشش بیمه‌ای قرار داده بود. سرمایه بیمه، معادل 3836 پوند بود كه نرخ حق بیمه آن 8 درصد و 16 بیمه‌گر هر یك به فراخور حال خود سهمی از آن را تقبل كرده بودند.
بیمه‌های اشخاص در مراحل بَدوی و ابتدایی خود بر پایه و اصول علمی و فنی و مبنی بر جداول حق بیمه و نحوه‌ی انتخاب ریسك پایه‌گذاری نشده بود و به همین دلیل، توسعه و گسترش و پیدایش «جدول مرگ و میر» ، نقطه عطفی در تاریخچه بیمه‌های اشخاص محسوب می‌گردد؛ زیرا با به كارگیری اصول علمی و فنی در بیمه‌ها و آن هم پس از تجارب حاصله طی چند قرن، اولین بیمه‌نامه در سال 1807 میلادی بر پایه و اساس همین معیارهای فنی صادر گردید.
در سال‌های آغازین پیدایش بیمه‌های اشخاص، صدور بیمه‌نامه بدون توجه به اصول پزشكی انجام می‌شد و صرفاً كافی بود كه شخص متقاضی در مقابل مدیران شركت بیمه ظاهر گردد و آن‌ها با مذاكره با وی و داوری ظاهری، خطر را ارزیابی كنند. در سال‌های بعد، پزشكان به جمع این مدیران اضافه شدند و ارزیابی خطر صرفاً بر اساس اظهارات متقاضی بیمه و از روی ظاهر وی انجام نمی‌پذیرفت.
به مرور زمان و با گسترش روزافزون بیمه‌های اشخاص، این روند ارزیابی غیرعملی و ناكافی به نظر می‌رسید و از سویی اهمیت معاینات كامل پزشكی به منظور گزینش و ارزیابی واقعی خطر، مورد توجه قرار گرفت و به همین دلیل، شركت‌های بیمه قبل از صدور بیمه‌نامه از متقاضی می‌خواستند تا درباره‌ی سلامتی خود از یكی از پزشكان گزارشی اخذ نماید.
به تدریج پرسش‌نامه‌هایی پزشكی شكل گرفته و كامل گردیدند و شركت‌های بیمه قبل از صدور بیمه‌نامه با ارزیابی دقیق اطلاعات مندرج در فرم‌های پزشكی و سابقه‌ی سلامتی فرد متقاضی و اعضای خانواده‌اش،‌ به بررسی دقیق خطر مورد بیمه پرداختند.
با توجه به اینكه تجارب به دست آمده در آغاز، خلأ مشهودی را بین اطلاعات موجود و اطلاعات مورد نیاز با واقعیت‌ها نشان می‌داد، به همین مناسبت پزشكان و «محاسبان فنی» به همكاری نزدیك و تنگاتنگ پرداختند. تحقیقات در مورد مرگ و میر، منتج به آمیزش و تركیب اطلاعات فنی ـ پزشكی گردید؛ كه در نهایت باعث به دست آمدن یك سری اطلاعات مفید در مورد عوامل مؤثر هر خطر شد و بیمه‌گران با دسترسی به این اطلاعات با اطمینان خاطر بیشتری به كار صدور بیمه‌نامه پرداختند.
بهتر است به طور خلاصه به نیاز انسان‌ها به بیمه‌های اشخاص اشاره‌ای كنیم. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهند كه معمولاً انسان‌ها به دلایل پنجگانه‌ی زیر به خرید بیمه‌های اشخاص اقدام می‌كنند:
1 ـ 1 نیاز اصلی و اساسی فیزیولوژیكی انسان،
2 ـ 1 نیاز به حفظ و حراست خود در قبال خطرهای خارجی،
3 ـ 1 نیاز به عشق، محبت و فعالیت‌های اجتماعی،
4 ـ 1 اقناع حس احترام نسبت به خویشتن،
5 ـ 1 خودآگاهی و تكامل.
عمدتاً خطرهایی را كه انسان در برابر آن‌ها آسیب‌پذیری بیشتری دارد، به دو نوع تقسیم می‌كنند:
الف ـ خسارات مالی،
ب ـ خسارات جانی.
بدیهی است كه انسان نمی‌تواند زمان بروز این گونه خطرها را پیش‌بینی كند. البته در عصر حاضر و با بهره‌گیری از فن‌آوری نو می‌توان در بعضی از مواقع بروز حوادث و سوانح طبیعی از قبیل توفان یا زلزله را پیش‌بینی كرد. اما آیا می‌توان از ضرر و زیان‌های مادی آن‌ها هم جلوگیری كرد؟ بلی، جلوگیری از ضرر و زیان‌های مادی این گونه حوادث بر عهده‌ی شركت‌های بیمه نهاده شده است كه این، همانا عصاره و مفهوم یا به عبارت دیگر، كاربرد بیمه است.
آیا راهی برای جلوگیری از مرگ، به ویژه مرگ‌های زودرسی و دور از انتظار وجود دارد؟ آیا هرگز فكر كرده‌اید كه مرگی زودرس می‌تواند چه عواقب اقتصادی ناگواری را به دنبال داشته باشد؟ در جوامع اسلامی، انسان‌ها با اتكال به خداوند متعال كمتر تمایل به خرید بیمه‌های اشخاص نشان می‌دهند و حال آنكه قادر مطلق، راه و چاه را در مقابل انسان‌ها قرار داده و راه‌های جلوگیری از مخاطرات، یا كاهش آن را به انسان‌ها آموخته است. یكی از راه‌های كم كردن مخاطرات یا بهتر بگوییم خنثی نمودن آثار منفی مرگ نابهنگام در جوامع انسانی، تأمین قابل ابتیاع از طریق بیمه‌های اشخاص است اگر حادثه‌ای ناگوار منجر به مرگ و از دست رفتن زندگی گردد، این بیمه‌های عمر است كه ضرر و زیان مالی و اقتصادی حاصل از آن را جبران می‌كنند. اما اگر حادثه منجر به از كار افتادگی یا نقص عضو گردد، غرامت تحت پوشش بیمه‌نامه حادثه یا درمانی، قابل پرداخت خواهد بود.
از دیدگاه جامعه، بیمه‌های اشخاص یك طرح اجتماعی است تا از طریق جمع‌آوری پول (حق بیمه) بتوان خسارات فوت و از كارافتادگی و نقص عضو گروهی از افراد را كه زودتر از موعد مورد انتظار دچار این حوادث شده‌اند، جبران نبود.
درباره‌ی این تأمین مالی و مادی سؤالات متعددی به ذهن متبادر می‌گردد: تأمین تا چه مبلغ و چه میزان؟ خطر بیمه‌پذیر تا چه حدی با زندگی خانوادگی فرد ارتباط نزدیك دارد یا بر آن تأثیرات مثبت و یا منفی می‌گذارد؟ شواهد و دلایل متعددی، نشان‌دهنده‌ی این واقعیت‌اند كه عكس‌العمل‌های افراد در مقابله با خطر تا حدود زیادی به شخصیت، تعلیم و تربیت، جنس و سن فرد بیمه شده بستگی دارد.
انسان، از كلیه موجودات برتر است. انسان می‌تواند با برنامه‌ریزی و آینده‌نگری، اقدامات آتی خود را طراحی و برنامه‌ریزی كند. این همان استعداد، حق و آزادی اوست كه وی را در تصمیم‌گیری توانا می‌سازد تا ازین طریق هویت فردی خود را حفظ كند. باید گفت كه تأمین مالی و اقتصادی است كه بشر را وادار به تحرك و فعالیت بیشتر می‌كند. لذا تأمین اقتصادی قابل قبول، باعث جلوگیری از بسیاری خطاهای انسانی می‌گردد و تا حدودی از طریق آن می‌توان اصالت و خصیصه‌ی انسان بودن را حفظ كرد. از طریق تأمین مالی و اقتصادی است كه می‌توان روابط متقابل انسان‌ها را در قبال یكدیگر و جامعه انسانی شكوفا نمود و این‌ها همه علاوه بر بعد روحانی زندگی بشری است.
گفتیم كه ابنای بشر همیشه در معرض خطرهای گوناگون و جدی قرار دارند. و اشاره شد كه این خطرها به دو دسته خطرهای مالی و جانی تقسیم‌بندی می‌شوند. خطرهای مالی، مانند: آتش‌سوزی، توفان، و صاعقه، زلزله یا از بین رفتن اموال در زمان حمل و صدها مورد مشابه دیگر و خطرهای جانی، مانند: فوت ناشی از حادثه، نقص عضو و از كارافتادگی كه باعث از دست رفتن یا كاهش درآمدهای مالی و اقتصادی یك شخص می‌گردند. فرضیه بیمه‌های اشخاص، كاهش آثار اقتصادی این خطرها برای خانواده‌هاست. در واقع، خوشبختانه افرادی كه دچار حوادث نمی‌شوند، به كمك افراد حادثه دیده می‌شتابند و آن‌ها را یاری می‌كنند؛ زیرا یك نفر نمی‌تواند این گونه آثار اقتصادی را به تنهایی جبران نماید. لذا افراد با پرداخت مبالغی به عنوان حق بیمه، خود را آماده می‌سازند تا چنانچه حادثه‌ای ناگوار به سراغ آن‌ها بیاید، بتوانند با بهره‌گیری از این وجوه ناچیزی كه در صندوق شركت‌های بیمه جمع شده است، خسارت خود را جبران نمایند.

3 ـ اصول قراردادهای بیمه‌های اشخاص
بیمه‌های اشخاص، یكی از انواع بیمه‌های بازرگانی است كه به منظور جبران توقف درآمد بیمه شده ابداع گردیده است، این توقف خواه بر اثر مرگ باشد یا نقص عضو و یا از كارافتادگی. قرارداد بیمه، سندی است حاكی از تعهد جبران زیان و پرداخت غرامت كه در صورت تحقق خطرهای مورد بیمه می‌تواند تا حدود خیلی زیادی پوشش اجتماعی نسبتاً مهمی را بین اقشار كم درآمد جوامع پیش‌رفته صنعتی بسط و گسترش دهد.
قانون بیمه‌ی انگلستان كه به دلیل قدمت از اعتبار جهانی برخوردار است، مقررات بیمه‌های اشخاص را برای اولین بار در آوریل 1757 تدوین نمود، این قانون مجدداً در سال 1774 اصلاح گردید. در طول مدت 232 سالی كه از تدوین این قانون تا به امروز می‌گذرد، بیمه‌گران اقصی نقاط جهان با استناد به فراگیر بودن قانون و تأمین‌های مالی، اقتصادی و انسانی آن، به دنبال ابداع طرح‌های نوینی بوده‌اند تا دامنه‌ی پوشش را گسترش و كاربرد جهانی بیم‌های اشخاص را در بین توده‌های محروم و كم درآمد و نیازمند به تأمین، توسعه دهند.
بیمه‌های اشخاص، سندی است مكتوب و حاكی از توافق‌های بیمه‌گر و بیمه‌گذار كه حدود وظایف هر یك را در مقابل دیگری به صراحت معین و مشخص نموده است. ماده یك قانون بیمه ایران عقد بیمه را چنین تعریف می‌كند:
«بیمه عقدی است كه به موجب آن یك طرف تعهد می‌كند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر در صورت وقوع یا بروز حادثه خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی را بپردازد. متعهد را بیمه‌گر، طرف تعهد را بیمه‌گذار و وجهی را كه بیمه‌گذار به بیمه‌گر می‌پردارد حق بیمه و آنچه را كه بیمه می‌شود موضوع بیمه می‌نامند».
ماده 2 همین قانون بیمه ایران،‌ بیمه‌نامه و مشخصات آن را چنین تعریف می‌كند: «عقد بیمه و شرایط آن باید به موجب سند كتبی باشد و سند مزبور مرسوم به بیمه‌نامه خواهد بود».
بنا به تعریف فوق، بیمه‌نامه در حقیقت آثار عقد بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار است كه به موجب آن بیمه‌گر متعهد می‌شود در صورت تحقق خطر موضوع بیمه، خسارت وارده را جبران كند و در مقابل،‌ بیمه‌گذار كه موظف به پرداخت حق بیمه گردیده است و مكلف می‌شود الزاماتی را در حین اجرای قرارداد، ایفا نماید. بیمه‌نامه‌های معمول در مؤسسات بیمه از دو قسمت جدول مشخصات و شرایط عمومی تشكیل شده است. در جدول مشخصات، اطلاعات خاص مربوط به بیمه‌گذار، تاریخ انعقاد قرارداد، سرمایه مورد بیمه ذكر می‌شود. ماده 3 قانون بیمه ایران درباره موضوعاتی كه باید به طور صریح در بیمه‌نامه درج گردد، چنین حكم می‌كند:
«ماده‌ی 3 ـ در بیمه‌نامه باید امور ذیل به طور صریح قید شود:
1.    تاریخ انعقاد قرارداد،
2.    اسم بیمه‌گر و بیمه‌گذار،
3.    موضوع بیمه،
4.    حادثه یا خطری كه عقد بیمه به مناسبت آن به عمل آمده است،
5.    ابتدا و انتهای بیمه،
6.    حق بیمه،
7.    میزان تعهد بیمه‌گر در صورت وقوع حادثه».
لازم به تذكر است كه بسیاری از اطلاعات یاد شده به طور صریح در جدول مشخصات بیمه‌نامه آمده است و این جدول معمولاً بر اساس «پرسش‌نامه»  تكمیل و از سوی بیمه‌گذار یا بیمه‌شده یا هر دو كامل می‌گردد. اما در رابطه با برخی دیگر از اطلاعات یاد شده بالا به شرایط عمومی و خصوصی بیمه‌نامه رجوع نمود.
همان‌طور كه اشاره شد، بیمه‌های اشخاص در طول سال‌ها قدمت خود، تحول تكاملی مداوم داشته است و با پیدایش موضوعات جدید، نحوه‌ی تنظیم و تكمیل بیمه‌نامه‌ها یا فروش آن‌ها، ارزیابی خطر، معاینات پزشكی و... متحول شده است. مجموعه اطلاعاتی كه یك بیمه‌نامه را تشكیل می‌دهند شامل سه گروه به شرح زیر است:
ـ جدول مشخصات و تعاریف آن،
ـ توافق بیمه‌ای،
ـ شروط بیمه‌نامه.

4 ـ تعاریف جدول مشخصات
ـ بیمه‌گر  ـ شركت بیمه مجازی است كه براساس قانون و مقررات بیمه در ایران و شرایط عمومی و خصوصی این بیمه‌نامه، در ازای دریافت حق بیمه، انجام تعهداتی را به عهده می‌گیرد.
بیمه‌گذار  ـ شخصی حقیقی یا حقوقی است كه قرارداد بیمه را با بیمه‌گر منعقد و پرداخت حق بیمه را تعهد می‌نماید.
بیمه شده  ـ شخصی است كه احتمال تحقق خطر یا خطرهای مشمول این بیمه‌نامه برای او انعقاد قرارداد را موجب می‌شود.
استفاده‌كننده  ـ شخصی است كه در صورت تحقق خطر برای بیمه شده از مزایای بیمه‌نامه یا قرارداد بیمه استفاده خواهد كرد.
غرامت (سرمایه بیمه)  ـ وجهی است كه بیمه‌گر متعهد است طبق شرایط این بیمه‌نامه در مقابل بروز خطر یا خطرهای مورد بیمه به ذینفع یا استفاده‌كننده بپردازد.
حق بیمه  ـ وجهی است كه بیمه‌گذار در مقابل تعهدات بیمه‌گر می‌پردازد.
شماره بیمه نامه
POLICY NUMBER    تاریخ صدور
DATE OF ISSUE
نوع بیمه
TYPE OF POLICY ISSUED    بیمه تكمیلی
IS ANY RIDER ATTACHED?
تاریخ شروع بیمه
DATE OF COMMENCEMENT    تاریخ انقضاء بیمه
EXPIRY DATE
مدت بیمه
DURATION OF POLICY     مدت پرداخت حق بیمه
DURATION OF PREMIUM PAYMENTS
سرمایه بیمه اصلی
SUM ASSURED
تغییرات سرمایه بیمه
CHANGES IN SUM ASSURED
سرمایه بیمه تكمیلی
ADDITIONAL SUM ASSURED, IF ANY
بیمه‌گزار
PROPOSER     شماره شناسنامه
BRITISH CERTIFICATE NUMBER OR PASSPORT NUMBER
صادره از
ISSUED AT    شغل
OCCUPATION OF APPLICANT
نشانی
ADDRESSES    تلفن
TELEPHONE NUMBER
بیمه شده
ASSURED    شماره شناسنامه
BRITISH CERTIFICATE NUMBER OR PASSPORT NUMBER
صادره از
ISSUED AT    متولد     DATE OF BIRTH
    سال    ماه    روز
    YEAR    MONTH    DAY
استفاده‌كننده تا اطلاع ثانوی
BENEFICIARY
حق بیمه
PREMIUM    MODE OF PAYMENT
سالانه
ANNUAL   
SEMI-ANNUAL
سه ماهه
QUARTERLY    ماهانه
MONTHLY

 
5 ـ جدول مشخصات
صفحه‌ی اول بیمه‌نامه  یا به اصطلاح بیمه‌گران انگلیسی زبان (Face of the policy) شامل اطلاعات مورد نظر بیمه‌گر و بیمه‌گذار می‌باشد. اطلاعات طبقه‌بندی شده در جدول مشخصات بیمه‌ای را می‌توان به شرح زیر تقسیم‌بندی نمود:
شماره‌ی بیمه‌نامه .....................    تاریخ صدور ......................
تاریخ شروع ........................    مدت بیمه ...........................
تاریخ انقضاء .....................    نوع بیمه ..........................
سرمایه بیمه عمر ................ ریال    سرمایه‌ی فوت بر اثر حادثه  ................ ریال
نامه بیمه‌گذار ................    شماره شناسنامه .........    صادره از ....................
نامه بیمه شده ..............    شماره شناسنامه .........    تاریخ تولد روز.. ماه.. سال
    محل صدور .................
شغل و حرفه    نشانی و تلفن
استفاده‌كننده از سرمایه بیمه‌ای
حق بیمه سالانه    نحوه پرداخت/ شش ماه/ سه ماه/ ماهانه
        محل امضای بیمه‌گر

6 ـ‌ توافق بیمه‌ای
توافق بیمه‌ای معمولاً بیانگر تعهدات دو طرف بیمه‌گر و بیمه‌گذار است كه معمولاً بدین صورت و مفهوم در بیمه‌نامه‌ها ذكر می‌گردد:
«شركت بیمه ............. براساس مندرجات پیشنهاد بیمه مورخ .............. بیمه‌گذار/ بیمه‌شده/ و ضمائم آن تعهد می‌نماید در برابر پرداخت منظم حق بیمه توسط بیمه‌گذار و طبق شرایط عمومی و خصوصی چاپی و غیرچاپی مندرج در این بیمه‌نامه و اوراق الحاقی آن، در صورت فوت بیمه شده در طول مدت اعتبار بیمه‌نامه، سرمایه مندرج در بیمه‌نامه را به استفاده‌كننده و در صورت حیات به خود وی پرداخت نماید».
توافق بیمه‌ای معمولاً اساس قرارداد هم تلقی می‌گردد.

7 ـ شرایط بیمه‌نامه
شرایط عمومی معمول در بازار بیمه ایران در سال 1347 از سوی سندیكای بیمه‌گران با اقتباس یا ترجمه از شرایط بیمه‌نامه‌های انگلیسی و با مد نظر قرار دادن قوانین مدنی و قانون بیمه‌ی مصوب 1316 تنظیم گردید كه پس از تأسیس بیمه مركزی ایران در سال 1350، شورای عالی بیمه كه یكی از اركان بیمه مركزی است، ادامه استفاده مؤسسات بیمه از این شرایط را تا تنظیم شرایط جدید بدون مانع اعلام نمود.
با توجه به شرایط موجود در بیمه‌نامه‌ها، آن‌ها را به سه دسته خاص و كلی تقسیم‌بندی می‌شوند:
ـ شرایط عمومی،
ـ استثنائات،
ـ شرایط خصوصی.

شرایط عمومی
شرایط عمومی به مجموعه شرایطی گفته می‌شود كه كاربردی یكسان و عام دارند و معمولاً بیمه‌گران آن‌ها را به صورت چاپی در ظهر بیمه‌نامه درجه می‌نمایند. شرایط عمومی معمولاً ناظر به احكام آمره‌ی قانون بیمه است و بیمه‌گر و بیمه‌گذار ملزم به رعایت آن‌ها می‌باشند. در بعضی از قسمت‌ها هم این شرایط، شامل توافق‌های عمومی است كه معمولاً باید بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار انجام شود. همان‌طور كه قبلاً تقسیم‌بندی گردید، شروط بیمه‌نامه را می‌توان به شرایط عمومی، استثنائات و شرایط خصوصی تقسیم كرد. مجموعه این شرایط، روابط بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار و محدوده‌ی پوشش بیمه‌ای را تعیین می‌نماید.
به منظور آشنایی شما با شرایط عمومی بیمه‌نامه به بررسی نمونه‌ای از شرایط بیمه‌نامه‌های یكی از شركت‌های بیمه می‌پردازیم.
با بررسی شرایط عمومی و آگاهی بر روابط بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار، لازم است به استثنائات بیمه‌نامه به طور اعم اشاره‌ای شود.

استثنائات
خطر جنگ
در صورتی كه بیمه شده در نتیجه‌ی عملیات تعرضی و تدافعی یا هر نوع حادثه‌ دیگری كه جنبه نظامی در مقابل نیروی مهاجم داشته باشد، فوت نماید، بیمه‌گر فقط ذخیره ریاضی بیمه‌نامه را تا روز حادثه خواهد پرداخت. چنانچه بیمه شده به عنوان نظامی یا در تشكیلات نظامی تحت هر عنوان به جنگ فرستاده شود، بیمه‌نامه از تاریخ تجهیز بیمه شده به بیمه معلق تبدیل می‌شود، حتی اگر بیمه‌گر بر اثر بی‌اطلاعی به دریافت حق بیمه از بیمه‌گذار ادامه داده باشد. در این صورت چنانچه به هر علتی خطری پیش آید، بیمه‌گر فقط ذخیره ریاضی سرمایه بیمه را تا روز تعلیق خواهد پرداخت و حق بیمه‌های اضافی دریافتی احتمالی از تاریخ تعلیق مسترد خواهد شد.
بیمه‌نامه معلق، شش ماه پس از ختم عملیات جنگی با برگشت بیمه شده به حال عادی و با در نظر گرفتن شرایط بیمه‌نامه، مبنی بر اینكه وضع مزاجی بیمه شده رضایت بخش است، به حالت اولیه اعاده خواهد شد. در صورتی كه بیمه شده در كشوری كه در حال جنگ است، فوت كند با بیمه‌گذار و ورثه‌ی قانونی اوست كه ثابت نمایند كه فوت بیمه شده به علت عملیات جنگی نبوده است و بیمه‌نامه حالت تعلیق نداشته و در غیر این صورت بیمه‌گر فقط ذخیره ریاضی بیمه را خواهد پرداخت.
2 ـ 2 ـ 14 ـ سعی در خودكشی
در صورتی كه بیمه‌شده بر اثر خودكشی یا سعی در خودكشی در طول مدت دو سال از تاریخ شروع قرارداد بیمه یا از تاریخ برقراری مجدد فوت نماید، قفط ذخیره ریاضی بیمه‌نامه پرداخت می‌شود، مگر اینكه ورثه‌ی قانونی بیمه شده با دلایل كافی ثابت نمایند كه خودكشی غیرارادی بوده است. اما چنانچه دو سال از مدت بیمه یا از تاریخ برقراری مجدد گذشته باشد، تمام سرمایه بیمه پرداخت می‌شود. اما چنانچه استفاده‌كننده یا بیمه‌گذار مسبب مرگ بیمه‌شده باشد، در این صورت فقط ذخیره ریاضی به سایر استفاده‌كنندگان یا ورثه‌ی قانونی او پرداخته خواهد شد.

شرایط خصوصی
شرایط خصوصی، شرط یا شروطی است كه طی توافق جداگانه‌ای در مواردی خاص، بین بیمه‌گر و بیمه‌گذار پدید می‌آید. در چنین شرایط بیمه‌گر و بیمه‌گذار می‌توانند با توجه به اصول اساسی بیمه‌نامه و در چهارچوب قانون بیمه و مفاد پیش بینی شده در شرایط عمومی، شروط خاص دیگری را به منظور گسترش تعهد یا تحدید ...