تعداد 60 صفحه دارد و همراه با پاورپوینت
فهرست مندرجات:
الف ـ یاد و نام خداوند
ب ـ صفحه عنوان
ج ـ تقدیر و تشكر و قدردانی
د ـ تقدیر و تشكر
ه ـ و ـ چكیده فارسی
فصل اول: دلایل انتخاب موضوع    1
             بیان مساله    4-2
            بررسی  پیشینه پژوهش    20-5
معرفی شاخص نیاز به درمان‌های ارتودنسی    29-20
            اهداف 30
      
فصل دوم: متغیرها    32-31
           مواد و روش‌ها 35-33
           مسائل اخلاقی و انسانی طرح       37

فصل سوم:   یافته ها    43-38

فصل چهارم: بحث    46-44
                نتیجه‌گیری    47
               پیشنهادات 48
               مشکلات 48
منابع    51-49
Abstract    52

چكیده

عنوان: بررسی نیاز به درمان‌های ارتودنسی در دانش‌آموزان 16-14 ساله منطقه 19 آموزش و پرورش تهران در سال 1382.
 سابقه و هدف : نیاز به درمان‌های ارتودنسی الگوی شناخته شده‌ای ندارد و دندانپزشكان نظرهای متفاوتی درباره نیاز به درمان ابراز می‌كنند. آگاهی از میزان نیاز به درمان‌های ارتودنسی برای برنامه ریزی‌های كلان بهداشتی و بیمه دندانپزشكی اهمیت ویژه‌ای دارد. در این پژوهش، نیاز به درمان‌های ارتودنسی در دانش‌آموزان 16-14 ساله منطقه 19 آموزش و پرورش شهر تهران تعیین شد.
مواد و روش‌ها: در این پژوهش 460 دانش‌آموز 16-14 ساله دبیرستانی از منطقه 19 آموزش و پرورش شهر تهران معاینه شدند و نیاز به درمان‌های ارتودنسی به كمك جزء سلامت دندانی(DHC) شاخص نیاز به درمان‌های ارتودنسی(IOTN) بررسی شد. نمونه‌ها از شش دبیرستان دولتی دخترانه و پسرانه به طور تصادفی وبه نسبت جمعیت انتخاب شدند و معاینات به كمك آیسلانگ و خط‌كش   DHC زیر نور آفتاب و روی صندلی معمولی انجام شد و یافته‌ها برای بررسی میزان نیاز در هر گروه و مقایسه بین گروه‌های مختلف تجزیه و تحلیل گردید.
یافته‌ها: از میان دانش‌آموزان معاینه شده 6/17 درصد در رتبه 4و5، 9/25 درصد در رتبه 3 و 5/59 درصد در رتبه 1و2 سلامت دندانی قرار می‌گیرند. رابطه معنی‌داری میان نیاز به درمان‌های ارتودنسی با جنس و سن مشاهده نشد. (P>0.05) بیشترین عوامل ایجاد كننده نیاز به درمان جابه‌جایی نقطه تماس، اورجت، اپن بایت و كراس بایت بود.
نتیجه‌گیری: 6/17 درصد از دانش‌آموزان منطقه 19 آموزش و پرورش شهر تهران به درمان‌های ارتودنسی نیازمندند. جنس افراد تأثیری بر میزان نیاز به درمان‌های ارتودنسی ندارد. دانش‌آموزان حاضر در مدارس دولتی كمتر از خدمات بهداشتی و درمانی بهره می‌برند. عوامل ایجاد كننده نیاز به درمان در جامعه مورد بررسی ما، جابه‌جایی نقطه تماس، اورجت، اپن بایت و كراس بایت بوده است.
با آگاهی از نیاز به درمان ارتودنسی در سایر گروه‌های جمعیتی می‌توانیم برنامه‌ریزی‌های بهداشتی بهتری تدوین كنیم و بیمه دندانپزشكی را برای بهره‌مندی افراد نیازمند به درمان توسعه دهیم.

فصل اول:
•    دلایل انتخاب موضوع
•    بیان مساله
•    بررسی پیشینه پژوهش
•    معرفی شاخص نیاز به درمان‌های ارتودنسی
•    اهداف
•    دلایل انتخاب موضوع

آنچه برای برنامه‌ریزی‌های كلان و حصول نتایج عالی دارای اهمیت فوق العاده است وجود شاخصهای معتبر و آمار صحیح می‌باشد كه در طی یك تحقیقات صحیح با رعایت اصول و مبانی آن بدست می‌آید. در علوم پزشكی و دندانپزشكی نیز این موضوع بشدت ضروری است. داشتن شاخص و آمار در كلیه گرایشهای دندانپزشكی از جمله ارتودنسی كه بعنوان قدیمی‌ترین شاخه علم دندانپزشكی مطرح است، راه را برای برنامه‌ریزی صحیح و حصول نتایج عالی تسهیل خواهد نمود.
-- اساساً ارائه خدمات در سطح جامعه باید با برنامه‌ریزی و با توجه به منابع و اولویتها صورت پذیرد. در دندانپزشكی جامعه‌نگر نیز برنامه‌ریزی‌ها برای درمان جامعه‌نگر انجام می‌شود.
-- با داشتن برآوردی از نیاز جامعه به درمان می‌توان وضعیت آینده را با وضعیت امروز مقایسه نمود و تأثیر كیفیت آموزش، روش‌ها و امكانات جدیدتر را برای كاهش نیاز جامعه به درمان ارزیابی نمود و با انجام این مطالعه میزان نیاز به درمان دانش‌آموزان 16-14 ساله منطقه 19 آموزش و پرورش شهر تهران مشخص خواهد شد.
-- از موارد كاربرد دیگر این پژوهش می‌توان ارزیابی نتایج درمان، مقایسه شاخص‌های جدید، مقایسه نیاز یا احساس نیاز، تأثیر روانی مال اكلوژن با توجه به شدت آن، بررسی صحت انتخاب بیمار، مقایسه روشهای درمانی و درمان‌كنندگان را نام برد.
-- با انجام این پژوهش می‌توان از این شاخص، در سطح وسیع در كشورمان برای دستیابی به اهداف فوق استفاده نمود.
-- انجام این تحقیق نیاز به زمان طولانی ندارد و امكانات خاص و پرهزینه‌ای نمی‌خواهد. توانایی انجام این تحقیق از نظر تخصصی و پرسنلی، مالی و تجهیزاتی و مواد مصرفی در چهارچوب امكانات معاونت پژوهشی می‌باشد.
-- انجام این تحقیق آسان علمی و عملی بوده و نمونه‌ها در دسترس هستند و انجام آن پس از دوره یا آموزش مناسبی امكان‌پذیر است. و خود محقق به همراه همكارانش قادر به انجام آن هستند. از آنجائیكه این شاخص در بعضی از نقاط جهان به پیشنهاد W.H.O اندازه‌گیری شده و در كشور ما هم دو طرح كوچك‌تر از آن انجام شده لذا در بررسی منابع اطلاعات، مشكل خاصی بچشم نمی‌خورد. بعلت شرایط خاص كشور ما، برای اولین بار این تحقیق در منطقه 19 آموزش و پرورش شهر تهران بعنوان بخشی از طرح كلی مركز تحقیقات علوم دندانپزشكی در سطح تهران انجام و بدین ترتیب بنای تحقیقات بزرگتر و كاربردهای بیشتر این شاخص در ایران پایه‌ریزی می‌گردد.

بیان  مسئله

یكی از مهترین مشكلاتی كه رشته ارتودنسی همواره با آن مواجه است تعیین شاخص نیاز به انجام درمان ارتودنسی است .شاخص نیاز به درمان ارتودنسی در سراسر جهان کاربرد وسیعی داشته ودر اروپا وآمریکا از اعتبار روزافزونی برخوردار است اما متاسفانه در جامعه ما، نیاز به درمان ارتودنسی الگوی شناخته شده ای ندارد و برآورد دقیقی از نیاز به درمان درسطح جامعه در دسترس نیست،در حالی که اعلان نظر قطعی برای شروع درمان بر مبنای چنین شاخصهائی ممکن بوده وهمچنین بهبود وضعیت بهداشت وسلامت جامعه از طریق تحت پوشش بیمه قرارگرفتن خدمات ارتودنسی همچون سایر كشورهای پیشرفته دنیا وتقسیم نیروی درمانی و اولویت بندی درمان  مستلزم کسب اطلاعاتی از وضعیت موجود است. توضیح آنکه گاهی اوقات در بین بیماران مراجعه كننده به مطب دندانپزشك و ارتودنتیست هم مواردی پیش می آید كه بیمار و دندانپزشك نمی توانند در تصمیم گیری راجع به شروع درمان نظر قطعی دهند(4). در حالیکه بسیاری از مشكلات بالقوه ارتودنسی در صورت تشخیص در زمان مناسب با هزینه كمتر و درمانهای  ساده تر قابل پیشگیری هستند و از آنجایی كه عمده چنین درمانهایی توسط دندانپزشكان عمومی نیز قابل ارائه بوده و طیف وسیعی از جامعه ، امكان برخورداری از آن را خواهند یافت . از طرف دیگر هر چند هدف ما در كلینیك درمان تك تك افراد است ولی به عنوان عضوی از ارائه دهندگان خدمات بهداشتی ، درمانی، هدف نهایی ما  بهبود شرایط موجود در كل جامعه وتحقق اهداف توسعه در کشور  است. یکی از اهداف توسعه در جوامعی چون جامعه ما بهبود وضعیت بهداشتی از طریق پوشش بیمه ای برای خدمات بهداشتی است. ارتودنسی نیز می تواند چون سایر كشورهای پیشرفته دنیا تحت پوشش بیمه قرار گیرد.این مهم زمانی ممکن ومیسر می شود که اولویتها و نیازهای جامعه در چهارچوب مشخص و هماهنگ وبر طبق الگوهای شناخته شده ومورد قبول جامعه علمی، برای مراجع  تصمیم گیرنده  تبیین شود. در واقع لازم است  معیارهایی ارائه شود تا حداقل تمام دندانپزشكان بتوانند نیاز درمان را به طور یكسان تعیین نموده وهمچنین نیاز جامعه به درمانهای ارتودنسی به صورت کمی تعیین شده تا مسئولین کشوری بتوانند با همکاری مراکز علمی نسبت به  تعیین اولویتهای درمانی اقدام نمایند.
یكی از راه حلهایی كه برای تعیین نیاز یا عدم نیاز بیمار به انجام درمان ارتودنسی ارائه شده ، استفاده از شاخصهای اكلوزالی است. در واقع جهت ارزیابی نیاز به درمان ، تعیین اسنانداردهای درمانی و ارزیابی نتایج كار توسط خود درمانگر، ایجاد شاخصی كه كیفیت نتیجه درمان را به کمیت تبدیل كند لازم است. شاخص‌ها جهت طبقه‌بندی ناهنجاری‌های پزشكی و دندانی به وجود آمده اند تا در اپیدمیولوژی ، تحقیقات و طبقه‌بندی بیماران بر اساس نیاز ما را یاری دهند(13). مهمترین خصوصیاتی که شاخص های اكلوزال باید داشته باشند عبارتنداز: اعتبار؛ ( توانایی سنجش خصوصیت مورد نظر)،  تكرارپذیری؛ (مشابه بودن مشاهدات توسط مشاهده‌گرهای یكسان و یا متفاوت در زمان های مختلف) ، سادگی استفاده ، مقبولیت در میان شاغلین  حرفه دندانپزشكی و پذیرش  در بین آحادجامعه .
به طور کلی برخی شاخصهای معرفی شده عبارتند از:
1- IOTN   (Index of Orthodontic Treatment Need)
2- PAR    Peer Assessment Rating index) ) 
3- شاخص اولویت درمانی Grainger ( (Treatment Priority Index = TPI
4- شاخص اكلوزال Summer (  Summers O cclusal Index = SOI)
سنجش شاخص های 3و4 زمان زیادی صرف می كند و استفاده از آنها مشكل و مستلزم تكمیل فرم طولانی  و پیچیده ای است و همین اشكالات امكان تحقیقات و ارزیابی نتایج را محدود  می كند . دو  شـاخـصIOTN وPAR در حدود 20 سال قبل ایجاد شده اند، شاخص نیازبه درمانهای ارتودنسی شاخص IOTN   (Index of Orthodontic Treatment Need)، که خود از دو جزء مستقل: الف) جزء سلامت دندانی (DHC)  و ب) جزء زیبایی ( Aesthetic Component) تشكیل شده  از معروفترین شاخصهایی است كه در حال حاضر استفاده می شود(1). به كمك این شاخص می توان بیمارانی را كه نیاز زیادی به درمان ارتودنسی دارند، تعیین كرده و اولویتهای درمانی افراد را مشخص نمود و از طرف دیگر بیمارانی را كه نیاز به درمان آنها كم  بوده ودرمان آنها توسط دندانپزشك عمومی قابل اجراست، را تشخیص  داد .
هر چند در کشور ما برای سنجش  شاخص نیازبه درمانهای ارتودنسی مطالعاتی در دو شهر گرگان (31) و بندر انزلی (32) بطور منطقه ای، انجام شده ، اما متاسفانه تابحال اقدامی برای سنجش این شاخص در سطح شهر تهران انجام نگرفته است . این در حالی است که انجام چنین مطالعاتی در شهر تهران از اهمیت خاصی برخوردار است زیرا شهر تهران به دلیل تمركز امكانات بهداشتی و پایتخت بودنش معمولاَ در فعالیت های بهداشتی الگوی سایر مناطق كشور بوده وهمچنین   به لحاظ امكان ارائه خدمات درمانی بهتر،  برداشتن اولین گامها برای ارائه خدمات بیمه دندانپزشكی در این منطقه میسر است و برآورد نیاز ساكنان تهران به درمان ارتودنسی و تخمین پراكندگی این نیاز به تحقق این ایده کمک وافری خواهد نمود.
هدف كلی پژوهش حاضر دستیابی وکسب اطلاعات مورد نیاز برای تعیین شاخصهای نیاز به درمان ارتودنسی است که در قالب بخشی از یک طرح پژوهشی فراگیرتر با عنوان « بررسی نیاز به درمانهای ارتودنسی  درنوجوانان 16-14 ساله تهران و شهر ری»  ، مصوب مركز تحقیقات دندانپزشكی، انجام پذیرفته است. برای این منظور جزء سلامت دندانی(DHC) شاخص نیاز به درمان ارتودنسی (IOTN) و رابطه آن باجنس ، سن در نوجوانان 16-14 ساله دبیرستان‌های منطقه 19 آموزش و پرورش شهر تهران در سال 1382 ، مورد بررسی و سنجش قرار گرفته است. انتخاب  گروه سنی 16-14 ساله به این دلیل بوده که اولا این گروه سنی در دبیرستان ها حضور داشته ولذا دسترسی به آنها راحت تر است وثانیا  در این گروه سنی به تصحیح شاخص تطابق با دوره دندانی مختلط ، نیازی نیست وبنابراین  نمونه گیری مطمئن تر است.
با استفاده از شاخصهای اكلوزالی تحقیقات مختلفی در کشورهای: انگلستان (3)، ایالات متحده (7) ، مالزی (14)، اردن (13) و چندین كشور دیگر انجام شده است. نتایج این تحقیقات نشان می دهد که نیاز به درمان ارتودنسی در مناطق و نژادهای مختلف متفاوت بوده وپارامترهای مختلفی بر آن اثر گذار است که در ادامه در قسمت پیشینه به آنها اشاره مختصری خواهد شد...

منابع

1- McGuiness NJ, Stephens CD. An introduction to occlusal indices. Dent Update 1994; 21: 140-144.
2- Brook PH, Shaw WC. The development of an index of orthodontic treatment priority. Eur J Orthod 1989; 11: 309-320.
3- Burden DJ, Holmes A. The need for orthodontic treatment in the child population of  the  United Kingdom. Eur J Orthod 1994; 16: 395-399
4- Richmond S, O’Brien KD, Roberts CT et al. Dentists’ variation in the determination of orthodontic treatment need. Br Dent J 1994; 21: 65-68.
5- Jenny J, Cons NC. Comparing and contrasting two orthodontic indices, the index of orthodontic  treatment need and dental aesthetic index. Am J Orthod Dentofac Orthop 1996; 110: 410-416.
6- Younis JW. A validation study of three indexes of orthodontic treatment need in the United  States.Community Dent Oral Epidemiol 1998; 25: 31-34.
7- Proffit WR, Fields HW,  Moray LJ. Prevalence of malocclusion and orthodontic treatment need in the United States: estimates from the NHANES ? survey. Int J Adult Orthod Orthognath Surg 1998; 13: 97-106.
8-Tarvit DJ, Freer T. Assessing malocclusion – the time factor. Br J Orthod 1998; 25: 31-34.
9- Birkeland K, Bergen O. Factors influencing the decision about orthodontic treatment. A longitudinal study among 11- and 15-year-olds and their parents. J Orofac Orthop 1999; 60: 292-307.
10- Cooper S, Mandall NA, Dibiase D et al. The reliability of the index of orthodontic treatment need over time. J orthod 2000; 27: 47-53.
11- Kerosou H, Kerosou E, Niemi M et al. The need for orthodontic treatment and satisfaction with dental appearance among young Finnish adults with and without a history of orthodontic treatment. J Orofac Orthop 2000; 61: 330-340.
12- Mandall NA. The relationship between normative orthodontic treatment and measures of consumer perception. Community Dent Health 2000; 18: 3-8.  
13- -Hamdan AM. Orthodontic treatment need in Jordanian school children. Community Dent Health 2001; 18: 242-248.
14- Abdullah MS, Rock WP. Assessment of orthodontic treatment need in 5112 Malaysian children using the IOTN and DAI. Community Dent Health 2001; 18: 242-248.
15- Tickle M, O’Brien KD. Socio-economic status and orthodontic treatment need. Community Dent Oral Epidemiol 1999; 27: 413-418.
16- Järvinen S. Indexes for orthodontic treatment need. Am J Orthod Dentofac Orthop 2001; 120: 237-239.
17- Shaw WC, Richmond S, O’Brien KD et al. Quality control in orthodontics: Indices of treatment need and treatment standards. Br Dent J 1991; 9: 107-112.
18- Burden DJ, Mitropoulos CM. Effectiveness of a personalized referral letter following orthodontic screening. Community Dent Oral Epidemiol 1994; 22: 323-326.
19- Waring D, Jones JW. Does the GDP need to know about IOTN? Dent Update 2003; 30: 123-130.
20- Graber TM, Vanarsdall RL: Orthodontics current principles and techniques.3rd Ed. St. Louis, Mosby Inc 2000;Chap 1:28-30.
21- Burden DJ, Mitropoulos CM, Shaw WC. Residual orthodontic treatment need in a sample of 15- an 16-year-olds. Br Dent J 1994; 176: 220-224.
22- Üçüncü N, Ertugay E. The use of the index of orthodontic treatment need (IOTN) in a school population and referred population. J Orthod 2001; 28: 45-52.
23- Birkland RC, Bøe OE, Wisth PJ. Orthodontic concern among 11-year-old children and their parents compared with orthodontic treatment need assessed by Index of orthodontic treatment need. Am J Orthod Dentofac Orthop 1996; 110: 197-205.
24- Burgersdijk RC, Truin GJ, Frankenmolen FW et al. Malocclusion and orthodontic treatment need of 15-74-year-old Dutch adults. Community Dent Oral Epidemiol 1991; 19: 64-67.
25- Burden DJ. Need for orthodontic treatment in Northern Ireland. Community Dent Oral Epidemiol 1995; 23: 62-63.
26- Shaw WC, Richmond S, O’Brien KD. The use of occlusal indices: A European perspective. Am J Orthod Dentofac Orthop 1995; 107: 1-10.
27- Holmes A, Willmot DR. The consultant orthodontic group 1994 survey of the use of the index of orthodontic treatment need (IOTN). Br J Orthod 1996; 23: 57-59.
28- Otuyemi OD, Ugboko VI, Adekoya-Sofowora CA et al. Unmet orthodontic treatment need in rural Nigerian adolescents. Community Dent Oral Epidemiol 1997; 25: 363-366.
29- Richmond S, Shaw WC, O’Brien KD et al. The relationship between the index of orthodontic treatment need and consensus opinion of a panel of  74 dentists. Br Dent J 1995; 178: 370-374.
30- So LL, Tang EL. A comparative study using the occlusal index and the index of orthodontic treatment need. Angle Orthod 1993; 63: 57-64.
-31 نظری ر، بی‌ریا م: ارزیابی نیاز‌های درمانی ارتودنسی دانش‌آموزان 13-12 ساله شهرستان گرگان با استفاده از ایندكس   IOTNدر سال تحصیلی 82-81، پایان نامه دكتری عمومی،2271، دانشكده دندانپزشكی دانشگاه علوم پزشكی و خدمات درمانی شهید بهشتی، سال 1382.31
 - 32 جمالپور م، اسلامیان ل: بررسی نیاز‌های درمانی ارتودنسی دانش‌آموزان 11ساله شهرستان بندرانزلی در سال 77، پایان نامه دكتری عمومی، 1878، دانشكده دندانپزشكی دانشگاه علوم پزشكی و خدمات درمانی شهید بهشتی، سال 1378.