توضیحات

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 مقاله بلایای طبیعی در word دارای 24 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بلایای طبیعی در word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله بلایای طبیعی در word،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد


بخشی از متن مقاله بلایای طبیعی در word :

بلایای طبیعی
شامل زلزله ، طوفان، سیل و; که ما در زیر به توضیحات آنها می پردازیم :
اغلب سیل‎ها در اثر بارندگی شدید، آب شدن برفها و تكه یخ‎های بزرگ و یا طغیان رودخانه‎ها جاری می‎شوند. بعضی از رودخانه‎ها هر ساله به طور منظم طغیان می‎كنند و از گزارش‎های سالهای گذشته می‎توان زمان وقوع و ارتفاع بالاآمدن آب را پیش‎بین یكرد. سیل‎های غیرقابل پیش‎بینی در اثر باران‎های سیل‎آسای غیرطبیعی روی زمین لخت، خیس و یا یخ‎زده جاری می‎شوند. بعضی سیل‎ها در اثر امواج كنار دریا جاری می‎شوند. در یك موج مدی توده عظیمی از آب دریا، كه گاه 6 تا 9 متر ارتفاع دارد، ناحیه‎ گسترده‎ای از زمین ساحلی را كه ممكن است حد آن به 80 تا 100 كیلومتری كناره دریا

برسد فرا می‎گیرد. اغلب این امواج مد دریا در اثر زلزله‎های زیر دریایی اتفاق می‎افتند ولی گاهی به دنبال طوفان نیز حادث می‎شوند.
مناطقی كه خاك‎های چسبنده و بدون پوش گیاهی دارند برای ایجاد سیل بسیار مستعد هستند دانه‎های باران بر اثرضربه به خاك باعث به هم فشردگی و چسبندگی لایه سطح‎رویی خاك شده و از قدرت جذب خاك و نفوذ آب در عمق خاك می‎كاهد و به همین علت آب بارندگی در خاك نفوذ نكرده و جاری می‎شود و در همین حال شدت ضربات باران باعث حركت دانه‎های خاك شده و این دانه‎ها را همراه خود به حركت در می‎آورد و معلق شدن این ذرات خاك باعث زیاد شدن حجم آب جاری شده می‎گردد.

این آبهای گل‎آلود حوضه‎های كوچك، در حوضه خود اگر نیروی كوچكی به شمار آیند با پیوستن به هم و تشكیل حوضه‎های بزرگ و زیاد شدن حجم جاری قدرت مخربی را به وجود می‎آورند كه در نهایت سبب خسارات مالی و جانی فراوان می‎گردند بعضی اوقات بعد از یك بارندگی شدید كوتاه مدت، در سطح حوضه آبریز و یا در یك قسمت اعظم از حوضه، باعث بوقوع پیوستن سیل می‎شود این بارندگی‎های دوم همیشه باعث سیل‎های وحشتناك و تخریب‎گی شده است. از بارندگی‎هایی ك

ه باعث سیل یم‎شود یكی هم بارندگی‎های خارج از فصل می‎باشد (مانند بارندگی‎های تابستانی) در تابستان رودخانه‎ها در حد كامل جای هستند، دیگر این كه به علت گرم بودن خاك و اختفای هوای گرم مرطوب در حفره‎های خاك، باران شدید تابستانی نمی‎تواند در روزنه‎های خاك نفوذ كند و ناچاراً جاری می‎شود و سیل و طغیان بوجود می‎آید.
عامل دیگری كه در بروز سیل مؤثر می‎باشد شكسته شدن سدها و آب‎بندها است، كه بر اثر سهل‎‎انگاری فنی و یا عوارض زمینی چون زلزله بوجود می‎آید و یا خرابی آب بندهای طبیعی كه بر اثر ریزش كوه و بسته شدن گذرگاه آب حوضه آبریز دریاچه‎‎ای را تشكیل اده و بر اثر فشار زیاد آب سد از هم می‎پاشد نیز عامل دیگری از عوامل بروز سیل می‎باشد.
یكی دیگر از عوامل بروز، شكسته شدن سدهای یخی می‎باشد. مكانیسم عمل بدین صورت است كه وقتی رودخانه مقدار زیادی یخ از مناطق كوهستانی را همراه می‎آورد، پس از كاهش سرعت جریان، یخ‎ها به هم پیوسته و اولین شبكه یخی را تشكیل می‎دهند و با پیوستن دیگر یخ‎ها به صورت دیواره‎‎ای در شكاف به دام افتاده و سد یخی تشكیل می‎شود. شكسته شدن این دیوار بر اثر گرما یا فشار باعث سرازیر شدن آب جمع شده می‎گردد. ذوب سریع برف و یخ نیز عامل مهم دیگی در بروز سیل می‎باشد. برف معمولاً در كوهها بیشتر بوده و از فصل بهار به تدریج ذوب می

‎شود، برف به علت نیاز بیشتر به گرما نمی‎تواند یكباره ذوب شود و برای ذوب هرگرم برف بیش از79 كالری حرارت لازم است. این مقدار كالری بیشتر از گرمای خورشید و یا بادهای گرم مداوم تأمین می‎شود. گاهی این ذوب به همراه بارندگی‎های شدید، طغیان رودخانه‎ها را سبب می‎گردد. فعالیت‎های آتشفشانی نیز باعث ذوب سریع برف كوهها و سیل آتی و پرحجم می‎شود.
تفاوت سیل با طغیان
سیل حركت آب به صورتی كه هر چه در مسیر خود دارد را به همراه ببرد و طغیان به سكون این آبها و پیوستن آن به آب رودخانه‎ها، دریاچه‎ها و در نتیجه بالاآمدن سطح آبهای

جاری و زیر آب رفتن مناطق مسكونی و كشاورزی گفته می‎شود. معمولاً طغیان در پی سیل بوده و به همین علت هر دو را به یك معنی به كار می‎گیرند.
معمولاً سیل در اثر عوامل زیر ایجاد می‎شود:
1 ریزش سریع نزولات آسمانی و عدم گنجایش محل نزول.
2 عدم نفوذپذیری زمین محل و ذوب سریع برف‎ها.
3 عدم گنجایش و عدم طراحی صحیح مسیر رودخانه‎ و سیل‎ها
4 عدم استفاده از سیل بند و دیوارهای محافظ در مناطق سیل‎خیز
5 عدم گنجایش صخره‎ها و جوی‎ها جهت عبور آب درمناطق شهری و مسدود شدن رودخانه‎ به علت ریزش كوه
6 عدم لایروبی رودخانه و تجمع رسوبات سنگین و غیرطبیعی پشت سدها.
7 خرابی سیل‎بندها، سدها و مخازن آب.
سیلا‎ب‎ها بر دو گونه‎اند:
1 سیلاب‎ها آرام : كه در اثر افزایش حجم ناگهانی آب رودخانه‎ها و دریاچه‎ها در اثر بارندگی در طی روزها و هفته‎ها ایجاد می‎شود.
2 سیلاب‎های ناگهانی : كه در اثر افزایش حجم آب رودخانه‎ها و دریاچه‎ها ایجاد شده و با خود مرگ و مصدومیت افراد و تخریب منازل را به همراه دارد. این سیلاب‎ها ممكن است بر اثر باران‎های سیل‎آسا، گردباد تخریب دیوارهای سد و ذوب شدن سریع یخ به وجود آید.
مهم‎ترین خسارات سیل

تخریب پل‎ها، تخریب جاده‎ها، تخریب زمین‎های كشاورزی، تخریب چاه‎ها و قنات‎ها و تخریب بندها و سدها، تخریب منازل مسكونی ازدیاد ناقلین (مالاریا)، آلودگی آب، از بین رفتن محصولات و حیوانات اهلی (سوء تغذیه) آسیب به مكان‎های بهداشتی و ارتباطی.

زیان‎های ناشی از سیل مربوط به پوشیده شدن زمین از آب و نیز فشار خود آب است. سیل ممكن است لوله‎های آب یا فاضلا را جابه‎جا كند. در یك مورد، 5 كیلومتر از یك لوله 90 سانتی‎متری آب را سیل با خود برده است.
ممكن است تأسیسات تصفیه آب و تلمبه خانه‎ها زیر آب فرو روند و گل و لای داخل تلمبه‎ها، موتورها و سایر تجهیزات شوند كه این امر سبب تعمیرات گران و وقت‎گیری خواهد شد. آسیب ساختمان‎های محافظ چاه‎ها و چشمه‎ها ممكن است منجر به آلودگی آب آشامیدنی شود. تأسیسات تصفیه فاضلاب و لوله‎های خروج فاضلاب بیشتردر معرض صدمات سیل قرار می‎گیرد. پس زدن آب در لوله‎های فاضلاب بیشتر در معرض صدمات سیل قرار می‎گیرند. پس زدن آب در لوله‎های فاضلاب سبب سرریز شدن آدمروها، مخازن فضولات و چاه‎های فاضلاب می‎شود. به علت بالا آمدن سطح آب انواع زباله در نقاط مختلف پخش می‎شوند كه جمع‎آوری و دفع آنها مشكل مهمی ایجاد می‎كند. جمع شدن زباه و فضولات سبب افزایش مگس و جوندگان می‎شود. دفن مردگان و زیر خاك كردن لاشه حیوانات مرده مواقعی مشكل فوری و مهمی را به وجود می‎آورد.
شگفت این كه هنگام وقوع سیل خطر آتش‎سوزی نیز افزایش می‎یابد. بالا آمدن سطح آب ممكن است سبب واژگون شدن مخازن نفت یا بنزین شود و یا ورود آب به مخازن برگ مواد سوتی سبب پخش شدن آنها در منطقه وسیعی گردد. اگر جرقه‎ای به این مواد سوختی برسد آتش به سرعت همه جا را فرا می‎گیرد، زیرا اشغال شناور در سطح آب و سایر اشیاء معمولاً همگی مواد قابل اشتغال‎اند. گاه اتصال در شبكه برق ساختمان‎هایی كه زیر آب رفته‎اند،‌باعث آتش‎سوزی و برق‎گرفتگی می‎شود. تأسیسات بهسازی مناطق ساحلی ممكن است به هنگام هجوم این امواج ویران شوند و یا در اثر شسته شدن زمین و فرو ریختن آن، در معرض صدمه قرار گیرند.
این حوادث ممكن است موجب مرگ و میر فراوان ولی تعداد محدودتر، مجروح گردند، علل عمده بیماری و مرگ‎ها اصولاً در اثر غرق شدن، برق‎گرفتگی، عفونت‎های حاد تنفسی، ح

یوان گزیدگی و زخم‎ها و در بین ضعیف‎ترین افراد جامعه اتفاق می‎افتد. در طوفان‎های استوایی و یورش امواج خروشان، در نوامبر 1977 كه تعداد 70000 نفر را در آندارپرادش هند مورد تهاجم قرار داد، حداقل تعداد 10000 نفر كشته و فقط 177 نفر مجروح غالباً دارای شكستگی پا و بازو بر جای گذاشت.
در ایران گرچه در بسیاری از نقاط بارندگی كم است اما در بیشتر مناطق ممكن ا

ست 60 درصد بارندگی سالیانه در یك شبانه روز رخ دهد. همین عامل به همراه شیب‎های تند كوهستانی البرز و زاگرس – كه شهرهای ما را در دامنه خود جای داده‎اند – باعث شده است كه بروز سیل یكی از نگرانی‎های عده – تقریباً در تمام فصول سال – باشد. سیل در ایران به دلیل ویژگی‎های زمین‎شناسی و تخریب‎های زیست‎ محیطی بسیار آلوده بوده و گل و لای زیادی به همراه دارد. به همین دلیل نیز اغلب سیلاب‎ها در ایران، خسارات زیادی وارد می‎كنند. سیل روزانه 200 میلیون تومان زبان به اقتصاد ملی وارد می‎سازد.
طبق یكی از گزارشهای طرح ملی آمادگی و كنترل سوانح طبیعی كشور ایران در 25 سال گذشته یا 967 سیل روبرو بوده كه از این میان 117 سیل بسیار مهم و یا خسارات و تلفات فراوان همراه بوده است. طی این سالها به طور متوسط با 39 سیل در سال، 916 میلیارد و 200 میلیون تومان به كشور خسارت وارد شده است كه متوسط خسارت سالانه 36 میلیارد و 600 میلیون تومان بوده است. طی 25 سال گذشته (از 1351 تا 1375) 5/42 میلیون نفر از جمعیت كشور تحت تأثیر سیل بوده‎اند. طی این مدت دو میلیون و 892 هزار و 400 نفر بی‎خانمان شده و سالانه به طور متوسط 500 واحد مسكونی ویران و یا آسیب دیه است. در گزارش دیگری از ستاد حوادث غیر مترقبه كشور آمده است كه فقط در سال 1370 در كشور 61 سیل و 27 زلزله رخ داده است.
خانه‎سازی در حریم رودخانه‎ها، آن هم با مصالح نامناسب علت اصلی خسارات سیل در بسیاری از شهرهای كشور بوده است. در شهرهای بسیاری از كشورها كه از لحاظ وجود رودخانه شرایط مشابهی با ما دارند، به دلیل پر ارزش بودن زمین و یا به جهت استفاده از زیبایی رودخانه، خانه‎هایی زیادی بر ساحل رودخانه‎ها ساخته می‎شوند اما تدابیر كارشناسی ظریفی نیز جهت پیش‎بینی خطرات سیل به كار می‎رود. اغلب درچنین شهرهایی هیچگاه مجوز زیرزمین به ساخت و سازها تعلق نمی‎گیرد.
خانه‎ها به گونه‎ای ساخته می‎شوند كه آب بتواند به راحتی از زیربنا عبور نماید. دادن مجوز ساخت زیرزمین در ساختمان‎هایی كه در نزدیكی مسیر و یا سواحل رودخانه‎ها بنا می‎شوند، توسعه بی‎رویه شهر كه به دلیل تغییر سطح پوشش زمین، قابلیت نفوذپذیری آن را از بین می‎برد

، تنگ كردن مجاری و مسیرهای مهم شهرها بتون كردن آنها كه شتاب آب را بالا می‎برد، پمپاژ كردن آب به ارتفاعات بالا كه به رانش زمین حساس هستند و ; از جمله اشتباهات مدیریتی هستند كه شهرداریها و مدیران شهری نباید مرتكب آنها شوند.
زیاد به گذشته کاری ندارم اما در همین 10 سال گذشته و بخصوص سالهای اخیر اتفاقاتی نظیر سیل، خشک سالی، زلزله و اخیراً طوفان به سراغ ما آمده اند. راستی چرا
آیا مردم دارند گناه کار می شوند؟ ظلم و فساد زیاد شده و خدا می

خواهد ما را مجازات کند؟
آیا تخریب محیط زیست، آلودگی هوا و گرم شدن زمین باعث به هم خوردن نظم طبیعت شده است؟
تا مدتها هرچه خبر سیل و طوفان و زلزله از اخبار می شنیدیم مال آن طرف دنیا بود اما مدتی است که ما هم بی نصیب نمانده ایم.
به بهانه طوفان « گونو » این مطالب را از سایت دانشگاه آلبانی در نیویورک ترجمه و خلاصه کرده ام. امیدوارم به درک بهتر این پدیده کمک کند.
طوفان چیست ؟
طوفان ها جریان های شدید هوای استوایی هستند که بیشتر در مناطقی مثل جنوب اقیانوس آرام، دریای کارائیب، خلیج مکزیک و شرق اقیانوس اطلس ایجاد می شوند. گرما ، انرژی و قدرت طوفان از تماس با آبهای گرم اقیانوس بدست می آید. هرچه میزان رطوبت موجود در هوا بیشتر باشد به قدرت طوفان اضافه می شود. جهت حرکت بادها در طوفان برخلاف جهت حرکت عقربه های ساعت و به دور نقطه ای تحت عنوان « چشم طوفان » می باشد.
وقتی طوفان ها از روی اقیانوس گذشته و به خشکی ها می رسند باعث ایجاد بارندگی شدید، بادهای مخرب و همچنین موج های عظیم می شوند که می تواند باعث تخریب ساختمان ها شوند.
هنگام بروز یک طوفان به هیچ عنوان نباید روی دریا رفت و حتی از نزدیک سواحل نیز باید فاصله گرفت و به جاهای امن و مرتفع رفت.
تقسیم بندی طوفان ها
یک نوع تقسیم بندی طوفان ها براساس میزان سرعت باد در آنها است که به پنج دسته تقسیم می شوند:
1 نوع اول که سرعت باد 95 – 74 مایل در ساعت است
2 نوع دوم که سرعت باد 110 – 96 مایل در ساعت است
3 نوع سوم که سرعت باد 130 – 111 مایل در ساعت است
4 نوع چهارم که سرعت باد 155 – 131 مایل در ساعت است

5 و نوع پنجم که سرعت باد بیش از 155 مایل در ساعت است.
چرا طوفان ها را نام گذاری می کنند؟
علت نام گذاری طوفان ها صرفاً به منظور تشخیص و بررسی های بعدی است و علت خاصی ندارد. بعبارت دیگر ممکن است در یک زمان و در نقاط مختلف دو یا چند طوفان با هم ایجاد شوند که برای پیگیری هرکدام لازم است نام مشخصی داشته باشند.

نام گذاری بر اساس روز و یا وقایع تاریخی که طوفان در آن زمان رخ داده یکی از روش های نام گذاری بود. اما امروزه استفاده از نام زنان (!) برای این کار بیشتر مرسوم شده است ( مثلاً طوفان کاترینا). روش های مختلف دیگری هم برای نام گذاری طوفان ها در سراسر دنیا استفاده می شود.
چه کسی این نام گذاری ها را انجام می دهد؟ یک سازمان بین المللی به نام « World Meteorological Organization » این کار را انجام می دهد. آنها یک لیست طولانی از اسامی دارند که تا شش سال برای هر طوفانی یک نام جداگانه دارد اما پس از 6 سال دوباره به اول لیست بر می گردند!
اما نکته جالب اینجاست که اگر یک طوفان خسارت زیاد و یا مرگ و میر فراوان ایجاد کند آن نام برای همیشه از لیست حذف شده و نام جدیدی در لیست جایگزین آن می شود. بدین ترتیب آن طوفان معروف در تاریخ ثبت خواهد شد.

1 طوفان Grand Isle که در سال 1909 و در لویزیانا آمریکا باعث مرگ حداقل 350 نفر شد. این طوفان آن زمان 6 میلیون دلار خسارت به بار آورد.
2 طوفان New Orleans که در سال 1915 و باز در لویزیانا آمریکا باعث مرگ 275 نفر شد.
3 طوفان Andrew که در سال 1992 و باز هم در لویزیانا آمریکا باعث مرگ 15 نفر شد اما بیش از 26 بیلیون دلار خسارت به بار آورد!
قسمت های مختلف یک طوفان را بشناسیم.
چشم:
یک منطقه دایره ای شکل در مرکز طوفان که شدت باد در آن چندان زیاد نیست.
دیواره چشم:
یک حلقه ای از ابرها که دور منطقه چشم طوفان تشکیل می شوند. قوی ترین و شدیدترین بادها از اینجا شروع می شوند.

محدوده طوفان:
قسمتی که در محدوده اثر شدت بادهای ایجاد شده توسط طوفان بوده و تقریباً خسارت هایی در آن ایجاد می شود.
محدوده خطر:
مناطق و نواحی که احتمال دارد طوفان در مسیر خود ظرف مدت 24 ساعت به آنجا برسد.

زلزله
زمین لرزه یكی از وحشتناك ترین پدیده های طبیعت محسوب می شود. اغلب زمینی را كه روی آن ایستاده ایم، به صورت تخته سنگ های صلب و محكمی تصور می

كنیم كه از استحكام زیادی برخوردار است. هنگامی كه زمین لرزه ای روی می دهد برای لحظه ای این تصور بر هم می ریزد، اما طی همان لحظه كوتاه خسارت های شدیدی وارد می شود. با توجه به پیشرفت هایی كه در حوزه علوم مختلف صورت گرفته است، دانشمندان توانسته اند نیروهایی را كه باعث زمین لرزه می شود، شناسایی كنند. علاوه بر آن با استفاده از فناوری های نوین می توان شدت یك زلزله و مكان آن را حدس زد. مهم ترین كار باقی مانده

آن است كه راهی برای پیش گویی زمین لرزه بیابیم تا مردم هنگام وقوع آن غافلگیر نشوند.

تكان های زمین:

زمین لرزه در واقع ارتعاشی است كه در طول پوسته زمین به حركت در می آید. اگر یك كامیون بزرگ از نزدیكی منزل شما عبور كند، خیابان را به لرزه می آورد و شما احتمالاً لرزه های خانه را احساس می كنید، در این حالت می توان گفت كه زمین لرزه كوچكی رخ داده است، اما كلمه زمین لرزه معمولی به حوادثی اطلاق می شود كه در آن منطقه بزرگی همانند یك

شهر تحت تأثیر این لرزش قرار گیرد.

برای وقوع یك زمین لرزه چند دلیل می توان ذكر كرد:

– فوران گدازه های آتشفشانی

– برخورد یك شهاب سنگ

– انفجارهای زیرزمینی (برای مثال یك آزمایش هسته ای زیرزمینی)

– فرو ریختن یك سازه (همانند تخریب یك معدن)

اما اصلی ترین دلیل وقوع زمین لرزه را می توان حركات صفحه های (Plates) زمین دانست.هر از گاهی در اخبار می شنویم كه زمین لرزه ای روی داده است، اما باید دانست كه زمین لرزه پدیده ای است كه هر روز در كره زمین روی می دهد. براساس تحقیقات جدید هرساله حدود سه میلیون زمین لرزه روی می دهد، یعنی هشت هزار زمین لرزه در روز یا هر 11 ثانیه یك زمین لرزه.

– حركت صفحه ها در خلاف جهت یكدیگر و دور شدن از هم.
ضمن حركت در خلاف جهت به همدیگر بمالند.

اگر دو صفحه از یكدیگر دور شوند گدازه هایی كه از سنگ های مذاب تشكیل شده اند، از بین صفحه های پوسته زمین خارج می شوند (این عمل اغلب در كف اقیانوس ها روی می دهد) هنگامی كه این گدازه ها سرد شوند، سخت شده و به شكل پوسته های جدید در می آیند كه فاصله بین دو صفحه را پر می كنند. اگر دو صفحه به سمت یكدیگر به حركت درآیند، معمولاً یك صفحه به زیر صفحه دیگر می خزد. در بعضی موارد، هنگامی كه دو صفحه به یكدیگر فشار می آورند، برای هیچ كدام از صفحه ها امكان ندارد كه به زیر صفحه دیگر برود، در این صورت این دو صفحه ضمن فشار آوردن به همدیگر یك رشته كوه را به وجود می آورند. در بعضی مواقع نیز صفحه ها ضمن عبور از كنار یكدیگر به همدیگر فشار وارد می كنند. برای مثال تصور كنید یك صفحه به سمت شمال و دیگری به سمت جنوب حركت كند. در این صورت این صفح

ه ها از محل تماس به یكدیگر نیرو وارد می سازند.
در جایی كه این صفحات به یكدیگر می رسند، گسل تشكیل می شود. در حقیقت گسل ترك هایی در پوسته زمین است كه در دو طرف صفحه هایی كه در خلاف جهت یكدیگر در حال حركت هستند، مشاهده می شود. احتمال وقوع زلزله در اطراف خطوط گس

ل بیشتر از هر جای دیگر است. گسل ها انواع مختلفی دارند كه براساس موقعیت خط گسل و چگونگی حركت دو صفحه نسبت به هم تقسیم بندی می شود. در تمام انواع گسل ها، صفحه ها كاملاً به یكدیگر فشار وارد می سازند و در نتیجه هنگام حركت آنها اصطكاك شدیدی به وجود می آید. اگر نیروی اصطكاك بسیار شدید باشد مانع حركت آنها می شود در این حالت فشاری كه باعث ایجاد گسل می شود افزایش می یابد. اگر میزان این فشار از حد معینی بیشتر شود، بر نیروی اصطكاك غلبه می كند و صخره ها ناگهان می شكنند.به عبارت دیگر، هنگامی كه صخره ها به یكدیگر فشار وارد می كنند، انرژی پتانسیل به وجود می آید و هنگامی كه صخره ها به حركت درمی آیند، انرژی پتانسیل به جنبشی تبدیل می شود. اغلب زمین لرزه ها در اطراف مرز صفحه های زمین ساختی روی می دهد زیرا در این منطقه در اثر حركت صفحه ها منطقه گسل به وجود می آید كه دارای گسل های متعدد و به هم پیوسته ای است. در منطقه گسل، آزاد شدن انرژی جنبشی در یك گسل ممكن است باعث افزایش انرژی پتانسیل در گسل كناری شود كه این عمل به زمین لرزه دیگری منجر می شود. به همین دلیل است كه گاهی در یك منطقه كوچك زلزله های متعددی در فاصله های زمانی كم روی می دهد.البته گاهی اوقات زمین لرزه هایی در وسط این صفحه ها نیز روی می دهد. یكی از شدیدترین زمین لرزه های ثبت شده زمین لرزه ای است كه در صفحه قاره ای آمریكای شمالی در سال 1811 و 1812 اتفاق افتاد. دانشمندان در دهه 1970 دریافتند كه احتمالاً منشاء این زمین لرزه یك منطقه گسل 600 میلیون ساله است كه زیر لایه های متعدد سنگ و صخره مدفون شده بود. \
امواج زمین لرزه :
درست مثل هنگامی كه درسطح آب اغتشاش روی می دهد، انرژی آن به صورت امواج منتقل می شود، وقتی كه شكست یا جابه جایی در پوسته زمین روی می دهد، انرژی آن به صورت امواج زمین لرزه منتقل می شود. در هر زمین لرزه ای چند نوع موج مختلف مشاهده می شود. امواج اصلی از لایه های داخلی زمین عبور می كنند، در حالی كه امواج سطحی از سطح می گذرند. اغلب ویرانی های زلزله توسط امواج سطحی – كه امواج L هم نامیده می شوند _ به وجود می آید، زیرا این امواج ارتعاشات شدیدی را به وجود می آورند. هنگامی كه امواج اصلی به سطح زمین رسیدند، امواج سطحی را به وجود می آورند.امواج اصلی خود به دو گروه مهم تقسیم بندی می شوند:
امواج اولیه كه امواج P نیز نامیده می شوند، با سرعت 5/1 تا 8 كیلومتر در ساعت حركت می كنند. سرعت حركت این امواج به جنس زمینی كه این امواج از آنها عبور می كنند بستگی دارد. سرعت این امواج از موج های دیگر بیشتر است و بنابراین سریع تر به سطح زمین می

رسند. این امواج قابلیت عبور از جامدات، مایعات و گازها را دارند و به همین دلیل به طور كامل از زمین عبور می كنند. وقتی كه این امواج از صخره ها عبور می كنند، در مسیر حركت خود به آنها به سمت جلو و عقب فشار وارد می كنند.
امواج ثانویه امواج S نامیده می شوند و مدت كوتاهی بعد از امواج P می رسند. این امواج هنگام حركت خود، صخره ها را به سمت بالا فشار می دهند، یعنی ارتعاش صخره ها عمود بر مسیر حركت این امواج است. امواج S برخلاف امواج P نمی توانند در داخل زمین به خط مستقیم حركت كنند. این امواج فقط از مواد جامد می گذرند و به همین دلیل هنگامی كه در مركز زمین به مایع برسند، متوقف می شوند.با این همه هر دو نوع موج از سطح زمین می گذرند و بنابراین می توان آنها را در آن سوی نقطه ای كه زمین لرزه روی داده است، شناسایی كرد. در هر لحظه تعداد زیادی امواج زلزله ای ضعیف در قسمت های مختلف زمین قابل شناسایی است.
امواج سطحی را می توان تا حدودی به امواج آب تشبیه كرد. چرا كه امواج سطحی حین حركت، سطح زمین را به سمت بالا و پایین می رانند. حركت این امواج باعث ویرانی های شدیدی می شود، چرا كه صخره ها و پی ساختمان ها را به ارتعاش می آورد. امواج L از همه كندتر هستند به همین دلیل شدیدترین لرزش ها در پایان یك زمین لرزه روی می دهد.

شناسایی كانون زلزله :

همان طور كه ذكر شد سه نوع مختلف موج زلزله وجود دارد كه هر كدام با سرعت مشخصی حركت می كند. به رغم آنكه سرعت دقیق امواج P و S بسته به جنس و نوع ماده ای كه این امواج از آن عبور می كنند، متغیر است، نسبت سرعت حركت آن دو در تمام زمین لرزه ها تقریباً ثابت باقی می ماند.معمولاًسرعت امواج P،حدود6/1برابرسرعت امواج S است.
دانشمندان می توانند با استفاده از این نسبت، فاصله بین هرنقطه از سطح زمین را با كانون زمین لرزه محاسبه كنند. كانون زلزله مكانی است كه امواج زمین لرزه از آنها شروع شده اند. برای تشخیص كانون زلزله از ابزاری استفاده می شود كه زلزله نگار نامیده می شود. زلزله نگار دستگاهی است كه امواج مختلف را ثبت می كند. برای یافتن فاصله بین زلزله نگار و كانون زلزله، دانستن زمان رسیدن این امواج نیز ضروری است. با در اختیار داشتن این اطلاعات، اختلاف زمانی بین رسیدن این امواج محاسبه شده و سپس نمودار ویژه ای رسم م

ی شود كه در آن فاصله ای را كه موج می تواند طی مدت اختلاف زمانی محاسبه شده طی كند، به دست می آید.
اگر اطلاعاتی از این دست را از سه یا چند نقطه مختلف به دست آوریم، می توان مكان كانون زلزله را به دست آورد. برای این كار كافی است كه كره ای فرضی حول هر یك از زلزله نگار ها رسم كرد كه در آن مكان اندازه گیری به عنوان مركز كره و فاصله محاسبه شده تا كانون زلزله به عنوان شعاع كره در نظر گرفته می شود. پس سطح كره مورد نظر نشان دهنده تمام نقاطی است كه از زلزله نگار به اندازه مورد نظر فاصله دارد. بنابراین كانون زلزله مورد نظر باید در جایی در سطح این كره قرار داشته باشد. اگر دو كره را بر اساس اطلاعات به دست آمده از دو زلزله نگار مختلف رسم كنید، از تقاطع دو كره یك دایره به دست می آید. از آنجایی كه كانون زلزله باید در سطح هر دو كره قرار گرفته باشد، محیط دایره ای كه از تقاطع دو كره به دست می آید، نشان دهنده تمام كانون های ممكن برای زلزله مورد نظر است.
از تقاطع كره سوم با این دایره فقط دو نقطه حاصل می شود كه نشان دهنده كانون های محتمل برای زلزله است. از این دو نقطه یكی در سطح زمین قرار دارد و دیگری در هوا، با توجه به آنكه كانون زلزله همیشه در سطح زمین قرار دارد، نقطه موجود در هوا كنار گذاشته شده و نقطه موجود در سطح زمین نشان دهنده مكان واقعی كانون زلزله است.
درجه بندی دامنه و شدت زلزله :
در هنگام وقوع زلزله بارها با كلمه مقیاس ریشتر مواجه می شویم. شاید كلمه مقیاس مركالی هم به گوشتان رسیده باشد هرچند كه كمتر مورد استفاده قرار می گیرد. این دو مقیاس قدرت یك زلزله را از دو جنبه مختلف بیان كنند.
از مقیاس ریشتر برای بیان بزرگی یك زمین لرزه یعنی مقدار انرژی آزاد شده طی یك زمین لرزه استفاده می شود. اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه بزرگی زمین لرزه را از لرزه نگار به دست می آورند. مقیاس ریشتر لگاریتمی است یعنی افزایش یك واحد در مقیاس ریشتر نشان دهنده افزایش ده واحدی در دامنه موج است. به عبارت دیگر دامنه موج در زلزله

6 ریشتری ده برابر دامنه موج زلزله 5 ریشتری است و دامنه موج 7 ریشتر 100 برابر زلزله 5 ریشتری است. مقدار انرژی آزاد شده در زلزله 6 ریشتری 7/31 برابر زلزله 5 ریشتری است.
بزرگترین زلزله ثبت شده 5/9 ریشتر شدت داشت، هرچند كه مطمئناً زلزله های شدیدتری در تاریخ طولانی زمین روی داده است. عمده زلزله هایی كه روی می دهد

كمتر از 3 ریشتر قدرت دارند. زمین لرزه هایی كه كمتر از ریشتر شدت داشته باشند، نمی توانند ویرانی های چندانی به بار آورند. زلزله هایی كه 7 ریشتر یا بیشتر قدرت داشته باشند، زلزله های شدیدی محسوب می شوند.مقیاس ریشتر فقط یكی از عواملی است كه تبعات یك زلزله را بیان می كند. قدرت تخریبی یك زلزله علاوه بر قدرت آن به ساختار زمین در منطقه مورد نظر و طراحی و مكان سازه های ساخت بشر بستگی دارد. میزان ویرانی های به بار آمده را معمولاً با مقیاس مركالی بیان می كنند.دانشمندان می توانند درجه مقیاس ریشتر را درست پس از زمین لرزه و زمانی كه امكان مقایسه اطلاعات از ایستگاه های مختلف زلزله نگاری به وجود آمده، معین كنند. اما درجه مركالی را نمی توان به این سرعت مشخص كرد و لازم است كه محققان زمانی كافی برای بررسی اتفاقاتی كه حین زمین لرزه روی داده است، در اختیار داشته باشند. هنگامی كه تصور دقیقی از میزان خسارت های وارده به عمل آمد، می توان درجه مركالی مناسب را تخمین زد.
مقابله با زمین لرزه :

طی پنجاه سال اخیر اطلاعات زیادی در مورد زلزله كسب كرده و فرآیند وقوع آن را بهتر از پیش درك می كنیم، اما هنوز هم برای مقابله با آن كاری نمی توانیم انجام دهیم. زمین لرزه ها توسط فرآیندهای بنیادین و قدرتمند زمین شناختی كه خارج از حیطه كنترل ما هستند، به وجود می آیند. این فرآیندها نسبتاً غیر قابل پیش بینی است، بنابراین در حال حاضر این امكان وجود ندارد كه به مردم گفت دقیقاً چه وقت زلزله روی می دهد. این امواج زلزله ای ثبت شد

ه، می تواند به ما اطلاع دهد كه ارتعاش های بسیار قویتری در راه است، اما این اطلاعات می تواند فقط چند دقیقه پیش از وقوع زلزله به ما اخطار دهد. دانشمندان می توانند برپایه حركت های صفحه ها در زمین و موقعیت منطقه های گسل، پیش بینی كنند كه در كدام مناطق احتمال وقوع زلزله زیاد است. همچنین با تحقیق در تاریخ زمین لرزه های روی داده در منطقه مورد نظر، زمان احتمالی وقوع زلزله را پیش بینی كنند. با این همه این پیش بینی ه

ا معمولاً بسیار ضعیف هستند. اما پیش بینی دانشمندان در مورد پس لرزه ها دقیق تر است. پس لرزه ها، لرزه هایی است كه پس از زلزله اولیه روی می دهد. این پیش بینی ها براساس تحقیق های بسیار وسیعی كه در مورد الگوهای پس لرزه ها انجام شده است، صورت می گیرد.زلزله شناسان در این مورد كه چگونه زمین لرزه هایی كه از یك گسل شروع شده اند، می توانند زلزله های دیگری را در گسل های متصل به یكدیگر به وجود آورند، پیش بینی های دقیقی انجام می دهند.

زمینه دیگر تحقیق ارتباط بین بارهای الكتریكی و مغناطیسی در صخره ها و زمین لرزه است. بعضی از دانشمندان بر این عقیده اند كه این میدان الكترومغناطیسی پیش از زمین لرزه تغییر می كند. علاوه بر این زلزله شناسان خروج گاز از زمین و تغییر شكل زمین را به عنوان علائم اخطار دهنده زمین لرزه می شناسند. با این همه در بسیاری از موارد نمی توان زمین لرزه را با دقت كافی پیش بینی كرد.

پس برای مقابله با زمین لرزه چه كاری می توان انجام داد؟ عمده پیشرفت هایی كه طی 50 سال گذشته حاصل شده است به آمادگی برای زلزله و مخصوصاً حیطه مهندسی عمران مربوط می شود. طی چند دهه اخیر استانداردهایی برای ساخت ساختمان ها در نظر گرفته شده است تا مقاومت آنها در برابر نیروی امواج زمین لرزه افزایش یابد. از استانداردهای جدید می توان به تقویت مصالح اشاره كرد. طراحی بناها به شیوه ای كه از انعطاف پذیری لازم برای جذب ارتعاش ها برخوردار باشند بدون آنكه تخریب شوند،یكی دیگر از این روش هاست. طراحی ساختمان ها به شیوه ای كه بتوانند این ضربه ها را بگیرند، مخصوصاً در مناطقی كه زلزله خیز هستند، از اهمیت بسیاری برخوردار است.یكی دیگر از مولفه های آمادگی، آموزش مردم است. امروزه بسیاری از سامان های دولتی در اغلب كشورها دفترچه های راهنمایی منتشر می كنند كه در آن چگونگی وقوع زلزله، راهنمایی هایی در مورد حفاظت خانه در برابر زلزله های احتمالی و فعالیت هایی كه در زمان وقوع زلزله باید انجام داد، گردآوری شده است.

برای دریافت اینجا کلیک کنید

سوالات و نظرات شما

برچسب ها

سایت پروژه word, دانلود پروژه word, سایت پروژه, پروژه دات کام,
Copyright © 2014 cpro.ir
 
Clicky