دانلود تحقیق بررسی مشکلات اقتصادی – اجتماعی زنان در word

توضیحات

  تحقیق بررسی مشکلات اقتصادی – اجتماعی زنان در word دارای 119 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد تحقیق بررسی مشکلات اقتصادی – اجتماعی زنان در word  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است

بخشی از فهرست مطالب پروژه تحقیق بررسی مشکلات اقتصادی – اجتماعی زنان در word

پیشگفتار
فصل اول : کلیات پژوهش
مقدمه
بیان مسئله
ضرورت پژوهش
اهمیت موضوع
چارچوب نظری پژوهش
اهداف پژوهش
هدف کلی پژوهش
هدفهای ویژه
سوال پژوهش
فرضیه های پژوهش
تعاریف نظری متغیرها
فصل دوم : پیشینیه پژوهش
مقدمه ای بر فصل دوم
زن در ادبیات ایران
جایگاه واقعی زن در خانواده
دستیابی به حقوق اجتماعی زنان
زمینه های فعالیت اقتصادی بانوان فراهم نشده است
اشتغال زنان از پشت عینک روشنفکری
یکی از شاخصه های توسعه یافتگی باشد؟
تلاش هایی فراتر از برنامه
آمارها چه می گویند
9 درصد حاشیه ها سواد ندارند
در ردیف کشورهای در حال توسعه
نخبه گرایی زنانه
اعتبارات ناچیز
زنان 10 سال پس از پکن
پیام هایی برای اجلاس بازبینی و ارزیابی پکن: فقر
حقوق
سیاست
خشونت
بهداشت باروری
بیماری ایدز و ویروس آن
مناقشه مسلحانه
قاچاق زنان
آموزش
فرهنگ و شخصیت زنان
اختلاف فرهنگی در رابطه با شخصیت زنان
اختلافات سطح فرهنگی
دیدگاه روانشناسان در رابطه با شخصیت زنان
زنانی که فقط کار می‌کنند
بازیگران نقش آفرین
زنان و کارگاه: چشم انداز تاریخی
نابرابریها در کار
مشاغل کم ارزش
مسائل موفقیت
ویژگی های زنان موفق
دستمزد کم و دام فقر زنان
فصل سوم : روش پژوهش
مقدمه
جامعه آماری
نمونه و روش نمونه گیری
روش جمع‌آوری اطلاعات
روش آماری
فصل چهارم : توصیف و تحلیل داده ها
فصل پنجم نتایج پژوهش
نتیجه داده های آماری
بحث و بررسی
محدودیت های تحقیق
پیشنهادها
منابع مورد استفاده

بخشی از منابع و مراجع پروژه تحقیق بررسی مشکلات اقتصادی – اجتماعی زنان در word

آلن گلیبرت، ژوزف گاگلر، (1375)، شهرها، فقر و توسعه، شهرنشینی در جهان سوم، مترجم پرویز کریمی ناصری، ناشر اداره کل روابط بین‌المللی شهرداری تهران

احسانی، فروغ و دیگران، نقش زن در توسعه، مرکز مطالعات برنامه‌ریزی و اقتصادی کشاورزی

جامعه شناسی، آنتونی گیدنز، مترجم: منوچهر صبوری، چاپ پنجم، 1378، تهران، ناشر: نشر نی

روزنامه همبستگی، سال دوم، شماره 371، شنبه 13 بهمن 1380، 19 ذیقعده 1422، 2 فوریه

روزنامه همشهری شنبه 7 آذر 1383- 14 شوال 1425- 27 نوامبر 2004- سال دوازدهم شماره 3567

ساروخانی، باقر، مقدمه ای بر جامعه شناسی خانواده، تهران چاپ اول، 1370، ص 167

سالنامه های آماری، مرکز آمار ایران

سفیری، خدیجه، جامعه شناسی اشتغال زنان، تبیان

سیاسی، علی اکبر، 1372، نظریه های شخصیت، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ ششم

شادی طلب، ژاله، اشتغال زنان و نقش تعاونی ها، علوم اجتماعی

شفیع آبادی عبدا; (1371)، فنون تربیت کودک، انتشارات چهر

شهسوار زاده، محمد مقایسه ویژگیهای شخصیتی زنان خانه دار و زنان کارمند در سطح شهر اصفهان 1374

شهلا محیی (برومند)، همشهری، یکشنبه 11 دی 1379، 5 شوال 1421، 31 دسامبر 2000، سال نهم، شماره

عمید، حسن 1369، فرهنگ فارسی عمید، انتشارات امیرکبیر، چاپ سوم، تهران

مقاله از مریم انوری، همشهری، یکشنبه 9 دی 1380، 15 شوال 1422، 30 دسامبر 2001، سال دهم، شماره 2606

کیهان نیا، اصغر، (1380) زن امروز، مرد دیروز تحلیلی بر اختلافات زناشویی، نشر مادر، تهران

محسنی، منوچهر، مقدمات جامعه شناسی، انتشارات دیبا، چاپ دهم

نقش زنان در توسعه، دفتر امور زنان ریاست جمهوری و صندوق کودکان سازمان ملل متحد

هاشمی، دکتر سید محمد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، نشر دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول، سال 1374

همشهری، دوشنبه 26 فروردین 1381، 2 صفر 1423، 15 آوریل 2002 سال دهم، شماره 2694

همشهری دی‌ماه 1377 سال هفتم شماره 1733 مقاله ای از دکتر مجید کارشناس، عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان

همشهری سه شنبه 29 شهریور 1379، 20 جمادی‌الثانی 1421، 19 سپتامبر 2000، سال هشتم، شماره 2222

همشهری یکشنبه 14 بهمن 1380- 20 ذیقعده 1422- 3 فوریه 2002- سال دهم شماره 2640

A.T.Mallier & M.J.Rosser, Women and the Economy: A Comparative Study of Britain and USA (Londen: Macmillan, 1987), p

زن در ادبیات ایران

ادبیات هر سرزمینی آیینه فرهنگ و اعتقادات آن سرزمین و نقش مهمی در شکل گیری باورهای نسل های نوین و تعالی نسل کنونی دارد. ادبیات اگرچه برخاسته از فرهنگ و تبلور فرهنگ هر جامعه ای است اما در سیکل دیگری که به آینده موسوم است، ادبیات ماضی تاثیرات خود را بر جای خواهد نهاد. به عبارت دیگر آنچه حاصل تفکر و احساس سخنوران اندیشمند نسل های پیشین است در دگرگونی و ساختار شخصیتی نسل های بعدی ظهور خواهد کرد

مقبولیت ادبیات در نزد عموم مردم تا بدان پایه است که گاه یک شعر دارای جاذبه ای است که گویی از مقوله «مسلمات» و «مشهودات» است و حتی در مواردی پایه گذار تفکری می‌گردد که امکان دارد تا پایان زندگی همچنان پابرجا و استوار باقی بماند. بیان معجزه آسای ادبیات که از آن با تعابیری چون «سحر حلال» یاد شده است می‌تواند به عنوان عامل مهمی در بازیابی هویت زنان و تبیین شان و جایگاه اجتماعی و تاریخی آنان مورد بهره‌برداری قرار گیرد

برخلاف تصور عده ای که دارای تفکرات زن ستیزانه هستند، ادبیات ایران برای زن احترام و ارزش والایی قایل است و در بسیاری از موارد بر هوش، درایت، کاردانی و قابلیت های بی شمار زن صحه نهاده است و ضمن برشمردن توانمندی‌ها و فراست زنان در اموری حتی به زنان نمراتی بالاتر از مردان داده است، آن هم مردانی که خردمندان روزگار خویش بوده اند

در ادبیات ایران به زن به عنوان موتور اجتماعی بشری نگاه شده که حرکت آفرین است و با استقامت و پایداری خود به جامعه وحدت و انسجام می بخشد. با این حال برخی از اشخاص مریض احوال و مغرض با بیرون کشیدن بیتی از یک دیوان که شاید سخن شخص نادانی باشد که در بیت بعد مورد نقد شاعر قرار گرفته و بدون توجه به حال و هوای کلی اثر و شان صدور آن، به استنتاج باطل از حق پرداخته اند. این استخراج های ناصواب چیزی جز تحریف نیست. همانند شخصی که به اتکای «لااله» مدعی شد که به شهادت قرآن کریم هیچ خدایی وجود ندارد!!

رجوع به آثار ادبی پیشینیان و معاصران و بازشناسی اندیشه پدید آورندگان آن امری الزامی است که غوطه ور شدن در این دریای بیکران حکمت، کشف مرواریدهای گرانبهایی را در پی خواهد داشت

در این مجال در پی آن نیستیم که به تمامی مواردی که از زن با دیدی منفی یاد شده است پاسخگو باشیم و با نقل ادبیات مورد نظر دلایل آن را برشماریم. شاید بهترین مصداق برای روشن شدن تحریف غرض‌ورزانه در ادبیات اشاره به ابیاتی باشد که بدون رعایت امانت از آن به سرقت رفته و حکیم دانای توس را متهم به زن ستیزی نموده اند. در سراسر «شاهنامه» زنان مورد تکریم و تحسین فردوسی قرار دارند، مگر در داستان «سودابه» که زنی با امیال شیطانی است. با این حال فردوسی توانمندی ها و زیرکی های او را نیز برشمرده است. البته در بعضی از کتب مانند «فارسنامه ابن بلخی» و «طبری» و نیز خود شاهنامه، او جادوگری است که در قالب زن ظاهر شده و نکوهش او به سبب خوی منزوی خواهی و‌ آزمندی اوست. جالب آنکه در ادامه همین داستان فردوسی از «فرنگیس» همسر «سیاوش» که زنی پارساست به نیکی یاد کرده است و او را مورد تحسین و ستایش قرار داده است. اما برخی از روی جهالت و بی مطالعه بودن و گروهی نیز با انگیزه های سادیسمی با انتخاب بیتی از این داستان و نقل آن در هر محفل و مجلسی در صدد القای عدم توانایی زنان برآمده اند و دریغ و درد که در این راه غلط از اندیشمندان بزرگی چون فردوسی مایه گذاشته اند که روحش نیز از این برداشت های نابخردانه ناخرسند است

اندیشه شناسی در ادبیات همچنان که می‌تواند عامل پیشگیری از سوء استفاده های فرهنگی باشد و مشت تحریف کنندگان مغرض یا ناآگاه را باز و آنان را رسوا کند، می‌تواند عامل مهمی نیز برای ارتقای بینش ها و نگرش ها باشد. مهم آن است که آن بخش از ادبیات ما که نگاه مثبت و روشنی نسبت به زن و توانمندی های او دارد کوشش شود تا ابیات مثبت در محافل و مجالس ورد زبان شود  از کتاب های مدارس ابتدایی تا دانشگاه ها از این اشعار بهره گرفته شود تا اندک‌اندک فرهنگ جامعه دچار تغییر و تحول شود

دفع موانع و مشکلات در طی چند دهه اخیر، خوشبختانه موجب شکوفایی استعدادهای تحسین برانگیزی در بین زنان شده است و آثار ادبی قابل ملاحظه ای از دل این قشر آفریده و منتشر شده است که بسیار قابل تامل است

تشویق و حمایت از شاعره های امروز که تاثیرگذار بر فرهنگ امروز و فردا هستند حرکت ارزنده دیگری است که می‌بایست مورد توجه قرار گیرد. خصوصاً آنکه کوشش شود تا اشعار این گروه را بتوان هدفدار و اندیشمند بار آورد و آنچه را که به عنوان هدف در جست و جویش هستیم، بتوانیم بر بال هنر به پرواز درآوریم و بر مقبولیت و جلب توجه پیام مورد نظر بیفزاییم

ترجمه آثار ملل دیگر و تماس هنرمندان ما با اندیشمندان ملل دیگر و میل انتقال پیام باعث شده است که فهم تازه ای از زن رواج یابد. این روایت تازه، حاصل تلاش گسترده ای است که در شکل جهانی پدیدار شده و طلیعه دار فرهنگ نوینی است که برای تمام افراد بشر فارغ از رنگ و جنس و نژاد، حقوق یکسانی قایل است، می‌تواند راهگشا و آینده ساز باشد

زمینه های فعالیت اقتصادی بانوان فراهم نشده است

تحلیل کارکردی اشتغال زنان (از پشت عینک روشنفکری)[1]

در سالهای اخیر مشارکت اجتماعی زنان و کار بیرون از منزل برای زنان، دو مفهومی بوده که در اکثر موارد به جای هم کاربرد داشته است. این رویکرد گاه از سوی روشنفکران جامعه به عنوان گفتمان غالب جوامع توسعه یافته و گاه از سوی مسئولان به عنوان یک شعار مهیج و نیز از سوی زنان فعال در عرصه های اجتماعی و سیاسی در قواره های اعاده حق به نمایندگی از جمعیت زنان کشور، تبلیغ و ترویج شده است. شاید مشکلات معیشتی در پاره ای موارد باعث تغییر نگرش عامه نسبت به کار بیرون از منزل زنان نیز بوده و این پدیده را شدت و حدت بخشیده است

این در حالی است که بسیاری از صاحبنظران و تحلیلگران اجتماعی و آنهایی که بدون هیچ جانبداری خاص می‌خواهند موضوع را حلاجی کنند، پدیده موصوف را از دریچه دیگری می بینند و به شکل دیگری به تحلیل می نشینند. آنها اعتقاد دارند اگر قرار است جامعه ما به یکی از شاخصه های توسعه یافتگی یعنی کار برای زنان احترام بگذارد، باید ابتدا مقدمه آن را در شکل وسیع و عمیقی فراهم کند، وگرنه در غیر این صورت شاهد بحران هایی از جنس دیگر خواهیم بود. به عنوان مثال بسیاری از زنان حاضر نیستند عملاً مشکلات کار بیرون از منزل و به تبع آن مشکلات به وجود آمده در خانه را به جان بخرند، اما این تنگناها اقتصادی است که آنها را وادار به کار می‌کند. در این حالت می‌توان زنان را به دلیل کار در منزل  البته تربیت فرزندان که نفع آن برای کل جامعه است، تحت پوشش بیمه قرار داد و نیز ماهیانه در نظر گرفت. آیا به اعتقاد شما شیر دادن به کودکان و تربیت صحیح فرزندان و توجه به تغذیه آنها نمی تواند یکی از شاخصه های توسعه یافتگی باشد؟[2]

تلاش‌هایی فراتر از برنامه

مدیر کل دفتر بانوان وزارت کشور در روزهای پایانی خرداد ماه، عنوان کرد: «نیازها و انتظارات جامعه زنان در تدوین برنامه چهارم توسعه برآورده نشده و توقع می‌رود حداقل در تدوین سندهای برنامه چهارم توجه لازم به نیازها، مطالبات و حقوق زنان اعمال شود.»

این اظهارنظر با اعلام بررسی پیش‌نویس «برنامه ملی کار شایسته» برای زنان عنوان شد

در این اظهار نظر آمده است: «در اولین جلسه کمیته سه جانبه اشتغال در سال جاری، پیش نویس سند برنامه ملی کار شایسته مورد بحث و بررسی قرار گرفت و قرار شد اعضای کمیته، پیشنهادات خود را در خصوص اشتغال زنان ارائه دهند.» فخرالسادات محتشمی پور، نماینده دولت در شورای سه جانبه اشتغال زنان در ادامه می افزاید: «این سند دارای محورهای 16 گانه است که با توجه به زمان اجرای برنامه چهارم توسعه (پنج سال) لزوم وارد کردن بحث زنان از اولین سال اجرای برنامه چهارم احساس می‌شود، لذا این بحث در کمیته سه جانبه کار و اشتغال زنان مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.» وی در ادامه عنوان می‌کند: «بر اساس ماده 101 قانون برنامه چهارم توسعه، دولت موظف است برنامه ملی توسعه کار شایسته را به عنوان گفتمان جدید  عرصه کار بر اساس راهبرد سه جانبه گرایی که متضمن عزت نفس، برابری فرصت، آزادی امنیت نیروی کار است را تهیه و تا پایان سال اول اجرای برنامه به مجلس ارائه دهد. بر اساس این ماده قانونی، دولت مکلف شده است در قالب گسترش حمایت های اجتماعی، مسائل تامین اجتماعی، بیمه بیکاری، ایجاد توسعه و تقویت ساز و کارهای جبرانی، توانبخشی معلولان و برابری فرصت ها برای زنان و مردان و توانمندسازی زنان از طریق دستیابی به فرصت های شغلی مناسب را تامین کند.»

در سیاست های اشتغال زنان در جمهوری اسلامی مصوب دویست و هشتاد و هشتمین جلسه مورخ 20/5/71 شورای عالی انقلاب فرهنگی، 13 ماده برای اشتغال زنان در نظر گرفته شده که ماده اول آن بر کار در منزل تاکید دارد: «ضمن تاکید مجدد بر نقش زن در خانواده به عنوان شغل اصلی و ضرورت اشتغال مفید و موثر این نهاد مقدس، سیاست های اشتغال زنان در جمهوری اسلامی ایران بدین شرح است

ماده 1- با توجه به قداست مادری و تربیت نسل آینده و مدیریت خانه و با عنایت به اهمیت نقش زنان در فرآیند رشد اجتماعی و فرهنگی و توسعه اقتصادی، باید ارزش معنوی و مادی نقش زنان در خانواده و کار آنان در خانه در نظر گرفته شود

همچنین در سومین ماده این مصوبه آمده است: همکاری و تعاون اعضای خانواده با یکدیگر برای اداره مطلوب امور خانه و به منظور ایفای هرچه بهتر مسئولیت های اجتماعی ضروری است

با مطالعه مصوبه این نهاد و مواد آن در سال 71 در می یابیم بخوبی نحوه کار و مسئولیت های اجتماعی زنان در جمهوری اسلامی ایران تبیین شده و به طور اجمال به چنین تحلیلی می‌توان رسید

1- پیش از هر چیز تاکید بر کار زنان به عنوان همسر و مادر در خانه و خانواده است که در قبال این شکل از کار، علاوه بر حقوق معنوی باید حقوق مادی نیز در نظر گرفته شود و نهادهای اجتماعی از جمله بخش های بیمه و آموزش بخوبی در این زمینه مسئولیت خود را به انجام برسانند.[3]

2- اگر قرار است زنان بیرون از منزل کار کنند، باید نوعی همکاری درون خانه و بیرون از خانه برای انجام هرچه بهتر این مسئولیت به وجود آید

3- فرصت ها برای بدست آوردن شغل باید برابر باشد، در عین حال که بر آموزش و نیز تخصص های خاص و ویژه زنان تاکید شده است

4- در نهایت اینکه در کشور ما قوانین و مصوبات بسیار خوبی وجود دارد، به شرط آنکه در اجرا به بوته فراموشی سپرده نشود، چرا که همین مصوبات پس از 13 سال دوباره به شکل دیگری از سوی دفتر بانوان وزارت کشور تصویب شده و این بار نیز ترس از فراموشی آنها می‌تواند ترسی جدی باشد

آمارها چه می گویند

بر اساس گزارش های توسعه انسانی سازمان ملل در کشورهای در حال توسعه، زنان فرصت های شغلی کمتری دارند و اغلب در بخش غیر رسمی بدون هیچ دستمزدی و در بخش رسمی با دستمزد کمتری در مقایسه با مردان به کار مشغول هستند و امکان چند اشتغالی آنان نیز به دلیل محدودیت در دسترسی به نهادهای مورد نیاز محدودتر است. کشور ما نیز از این قاعده غالب مستثنی نیست و با وجود گرایش های بیشتر زنان نسبت به مردان برای کار و راهکارهای قانونی به عنوان یک بستر مطلوب، هنوز سهم اشتغال بانوان طی 40 سال گذشته، 10 درصد تخمین زده می‌شود

آمارهای اعلام شده حاکی از آن است که درصد شاغلان زن نسبت به کل شاغلان 4/9 درصد، درصد شاغلان زن در بخش عمومی نسبت به کل زنان شاغل 5/39 درصد، درصد شاغلان زن در گروه مدیران عالی رتبه به کل زنان شاغل بخش عمومی 9/4 و درصد شاغلان زن در بخش خصوصی نسبت به کل زنان شاغل 55 درصد است

آمار فوق نشان می‌دهد بخش خصوصی نسبت به جذب زنان برای کار البته با دستمزد پایین، اقبال بیشتری نشان می‌دهد، این نکته یعنی اقبال بخش خصوصی و پایین بودن دستمزدها، خود را در پایین آمدن توجه زنان نسبت به کار خارج از منزل طی سالهای اخیر به خوبی نشان می‌دهد. چنانچه آمارها نشان می‌دهد طی سالهای 75 تا 83 میزان اشتغال زنان 1/3 درصد کاهش یافته، در حالی که عملاً زمینه های اشتغال بیش از گذشته فراهم بوده است

این موضوع بخوبی نشان می‌دهد اگر با پدیده کار خارج از منزل برای زنان صرفاً به عنوان یک پدیده شعارگونه، فانتزی و سمبولیک برخورد کنیم، از محاسبات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی دور خواهیم افتاد و عملاً نتیجه نامطلوب آن، سالها بعد خود را نشان خواهد داد

جالب آنکه آمار نزولی کار برای «زنان کارفرما» نیز صادق است، چنانکه زنان کارفرما در سال 76، رتبه 7 درصدی، در سال 82، 2/1 درصدی و سال 83، رتبه 3/1 درصدی را به خود اختصاص داده اند. شاید لااقل در این زمینه خاص شما با ما موافق نباشید و کاهش تمایل کار خارج از منزل را برای زنان کارفرما با عینک دیگری ببینید؛ اینکه کلیت کار با اوضاع مطلوبی رو به رو نیست، امنیتی که برای مردان وجود دارد برای زنان کمرنگ‌تر است و; اما به اعتقاد ما تمامی این آمار منفی یک چیز را نشان می‌دهد و آن اینکه موضع ما در قبال کار برای زنان بیش از آنکه موضع عقلانی باشد، موضعی احساسی است. در این شرایط زنان را به فعالیت اقتصادی فرا می خوانیم، در حالی که زمینه های لازم را به وجود نیاورده‌ایم و نتیجه آن یا از کارگریزی زنان است یا ظلم مادی توسط بخش خصوصی یا تورم بیکاری در بخش کار برای مردان یا;[4]

9 درصد حاشیه ها سواد ندارند

9 درصد زنان جوان ایرانی یعنی زنان بین 15 تا 24 سال بیسواد هستند. این در حالی است که هنوز طرح باسوادی 22 درصد از زنان بیسواد پا به سن گذاشته هنوز به پایان نرسیده است. آغاز موج جدید بیسوادی کامل زنان جوان در کنار 6/52 درصدی زنان با تحصیلات عالیه چالشی است که جامعه ما با آن رو به رو است، به خصوص وقتی مشخص می‌شود که اغلب این زنان جوان کاملاً بیسواد را زنان حاشیه شهرها تشکیل می دهند

هنوز هم بیسوادی زنان یکی از معضلات فرهنگی کشور به حساب می‌آید. بر اساس آخرین آمار ارایه شده از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، 31 درصد زنان ایرانی بیسوادند، هرچند شاخص سواد طی چند سال گذشته رشد قابل توجهی داشته و اتفاقاً زنان در این خصوص موفق تر از مردان بوده‌ ‌اند،‌ اما بر اساس آمار ارایه شده توسط سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، شاخص سواد در بین سالهای 1375 تا 1380 از حدود 5/79 درصد به 1/85 درصد رسیده، یعنی 6/5 درصد به جمعیت باسواد کشور افزوده شده است. در این میان نرخ باسوادی زنان از 1/67 درصد به 5/80 درصد رسیده و در مورد مردان این شاخص از 6/80 درصد به 7/88 درصد رسیده است. با آنکه نرخ باسوادی جمعیت زنان ایران حدود 5 درصد بیشتر از جمیعت مردان بوده، با این همه هنوز هم میزان بیسوادی در میان زنان نگران کننده است

اینکه زنان ایرانی در سالهای اخیر بیشتر نسبت به وضعیت فرهنگی خود توجه نشان داده اند شاید نشانه خوبی باشد، اما هنوز نتوانسته اند به لحاظ سوادآموزی نسبت به مردان به وضعیت متوازنی دست یابند. از سویی در حالی که زنان بزرگسال برای سوادآموزی و در نتیجه کاهش رقم بیسوادی در تلاشند، درصد قابل توجهی از زنان جوان حتی از قافله تحصیلات ابتدایی عقب می مانند. این نشان می‌دهد هنوز در بسیاری از نقاط محروم و حاشیه ای ایران درس خواندن دختران جدی گرفته نمی‌شود، در نتیجه نسبت زنان باسواد به مردان باسواد در ایران 88 به 95 است. هرچند فرهنگسازی برای باسوادی زنان پس از انقلاب تا حدودی نتیجه بخش بوده، اما در مناطق محروم و حاشیه ای به اندازه کفایت تاثیر نگذاشته. البته این ارقام و نرخ ها تنها مربوط به سواد یعنی حد خواندن و نوشتن است. شاید بررسی وضعیت تحصیلی زنان ایران موقعیت ناخوشایندتری را به معرض نمایش بگذارد.[5]

در ردیف کشورهای در حال توسعه

نگاهی به وضعیت سواد در کشورهای دیگر، جایگاه ایران را از این حیث روشن می‌کند. چه با وجود تلاش های سوادآموزی هنوز ایران به لحاظ درصد جمعیت باسواد کشور با کشورهای توسعه نیافته همگروه است. در حالی که نرخ بیسوادی در کشورهایی نظیر نیجر، بورکینافاسو و گامبیا به ترتیب 77، 67 و 57 درصد بوده، این نسبت در اغلب کشورهای اروپایی به صفر رسیده و در ایران معادل 17 درصد است. گزارش بانک جهانی نشان می‌دهد نرخ بیسواد زنان در کشور نیجر در سال 2000، 92 درصد بوده است. در ایران 9 درصد زنان جوان (زنان بین 24-15 سال) و 31 درصد کل جمعیت بیسواد بوده اند

مقایسه سطح باسوادی زنان جوان با مردان جوان نیز ایران را در کنار کشورهای در حال توسعه قرار می‌دهد. نسبت زنان باسواد به مردان باسواد در کشورهای در حال توسعه 89 به 91 است و این رقم در ایران 88 به 95 است.[6]

نخبه گرایی زنانه

مقایسه آماری تعداد پذیرفته شدگان زن و مرد در سالهای اخیر بیانگر نکات جالبی است. تعداد کل پذیرفته شدگان مراکز دانشگاهی از دولتی گرفته تا غیر دولتی از 306 هزار و 801 نفر در سال تحصیلی 76-75 به 403 هزار و 15 نفر در سال تحصیلی 82-81 افزایش یافته است؛ یعنی حدود 373 درصد رشد. با این همه ورود زنان به دانشگاه ها بسیار چشمگیرتر است، در حالی که در سال تحصیلی 76-75، 51 درصد ورودی های دانشگاه را مردان و 49 درصد را زنان تشکیل می داده اند. این شاخص در سال 82-81 برای مردان به 4/47 درصد و برای زنان به 6/52 درصد رسیده است. این یعنی در حالی که هنوز نرخ بیسوادی زنان ایرانی نگران کننده است، اما در زمینه تحصیلات عالیه، زنان پیشتازتر از مردان بوده اند. چه دانشجویان دختر در سال تحصیلی 76- 75، 7/42 درصد کل دانشجویان مراکز دولتی را تشکیل می داده اند، در حالی که این نسبت در سال تحصیلی 82-81 به 53 درصد رسیده است. در مقابل از تعداد دانشجویان دختر دانشگاه آزاد در خلال سالهای 76- 75 تا 82- 81 به تدریج کاسته شده است. به عبارتی علاوه بر اینکه در این دوره 5 ساله به تعداد دختران دانشجو اضافه شده، دختران در ورد به مراکز آموزش عالی دولتی موفق تر از پسران بوده اند. شاید این استقبال زنانه از تحصیلات عالیه به خصوص از نوع دولتی، به نگرش جدید جامعه به تحصیل و شغل و درآمد ارتباط داشته باشد. چه در سالهای اخیر تحصیلات به دلیل مشکلات اشتغال تحصیل‌کردگان قرب خود را در میان عامه از دست داده و طبیعی است که این افت منزلت بیش از زنان، مردان را که به شکل عرفی، تامین مخارج خانواده را به عهده دارند، تحت تاثیر قرار می‌دهد. با این همه شاید بتوان گفت دختران هنوز هم به تحصیلات عالیه اهمیت می دهند

اعتبارات ناچیز

با آنکه جوانان در سالهای اخیر اقبال بیشتری به سوادآموزی و ادامه تحصیلات در مراکز دانشگاهی نشان داده اند، اما اعتباراتی که به این بخش تخصیص یافته، هنوز هم تکافوی نیاز این بخش را نمی دهد. هرچند رقم اعتبارات مثلاً در بخش آموزش و پرورش از 12637 میلیارد ریال در سال 76 به حدود 24911 میلیارد ریال در سال 80 افزایش یافته (حدود 97 درصد افزایش)، با این همه این افزایش در قیاس با افزایش نرخ تورم و کاهش قدرت خرید، حتی رقمی کاهشی به حساب می‌آید. در واقع با آنکه سرانه هر دانش‌آموز در سال 76، 70 هزار تومان بوده و در سال 90 به حدود 140 هزار تومان رسیده است، این رقم نسبت به قدرت خرید در سال 80، مبلغ ناچیزی است. وضعیت اعتبارات بخش آموزش عالی نیز بهتر از آموزش و پرورش نیست، گو اینکه اعتبارات این بخش از 8/1608 میلیارد ریال در سال 76 به 9/5367 میلیارد ریال رسیده است، اما وقتی این رشد را نسبت به رشد نرخ تورم در نظر می گیریم، چندان قابل توجه نیست.[7]

زنان 10 سال پس از پکن

کنفرانس پکن در سال 1995 به صدور «برنامه اقدام» تاریخی منتهی شد که دولت های عضو و شرکای سازمان ملل و غیر دولتی آنها امیدوارند در راستای اجرای گسترده و نظام یافته تر آن حرکت کنند. این گردهمایی، پس از جلسه پیگیری 5 سال پیش مجمع عمومی سازمان ملل، نخستین فرصت برای مقامات عالیرتبه دولتی و طیفی گسترده از کارشناسان جامعه مدنی برای انجام ارزیابی های عمیق مقام امروز زنان است

راشل مایانجا، مشاور ویژه دبیر کل سازمان ملل در مسائل جنسیتی و پیشرفت زنان، گفت: «از زمان تشکیل اجلاس پکن پیشرفت فراوانی حاصل شده است. ما شاهد قوانین عادلانه‌تری هستیم که از زنان در برابر تبعیض، بدرفتاری و خشونت حمایت می‌کنند. با این حال برای اجرای «برنامه اقدام پکن»، به ویژه در زمینه کاهش فقر، بهبود بهداشت، ایجاد فرصت برای پیشرفت اقتصادی و رهبری سیاسی و کاهش موارد نقص حقوق بشر لازم است کارهای بیشتری انجام شود

کمیسیون مقام زنان توجه خود را بر دو موضوع اصلی در جریان اجلاس فوق متمرکز خواهد کرد: بازبینی پیشرفت در اجرای «برنامه اقدام پکن» و سند حاصله از اجلاس 5 ساله پیش مجمع عمومی و همچنین استراتژی ها و چالش های کنونی، کمیسیون درباره اقدام در سطح ملی بحث و همکاری در زمینه استفاده از تجربه ها و روش های مناسب برای غلبه بر موانع باقیمانده را تسهیل خواهد کرد

به گفته کارولین هانان مدیر بخش پیشرفت زنان، انتظار می‌رود تعداد زیادی از سازمان های غیر دولتی در این گردهمایی شرکت کنند

خانم هانان گفت: «این میزان مشارکت به وسیله سازمان های غیر دولتی گواهی بر مساعدت فراوان جامعه مدنی به ارتقای حقوق زنان در طول 30 سال گذشته است. مشارکت و کمک های آنها به «بازبینی و ارزیابی 10 ساله» و همکاری مداوم آنها عنصری اساسی در این فرآیند است.»

نتیجه بازبینی و ارزیابی 10 ساله کمکی حیاتی برای بازبینی سطح بالای هزاره مجمع عمومی سازمان ملل در سپتامبر 2005 خواهد بود

برنامه اقدام، چارچوبی جهانی برای کشورها فراهم ساخت تا به تبعیض علیه زنان و به تفاوت های مربوط به جنسیت در 12 حوزه حیاتی، از جمله بهداشت، آموزش، اشتغال، مشارکت سیاسی و حقوق بشر خاتمه دهند. بازبینی و ارزیابی 10 ساله بر چالش های کنونی از جمله تلاش ها برای

-  بهبود دسترسی به مراقبت بهداشتی مناسب، از جمله بهداشت باروری و جنسیتی و پیشگیری و درمان بیماری ایدز و ویروس آن

-     افزایش آگاهی درباره حقوق بشر زنان و اجرای بهتر کنوانسیون حذف تمامی اشکال تبعیض علیه زنان

-     افزایش مشارکت زنان در مشاغل مربوط به تصمیم گیری در دولت ها و جامعه مدنی

-     عرضه فرصت های کامل اقتصادی به زنان، از جمله دسترسی به منافع مالی خرد

-     جلوگیری از خشونت علیه زنان از جمله قاچاق آنان و حذف مصونیت برای متجاوزان به حقوق آنان

-  کاهش مناقضات مسلحانه و افزایش مشارکت زنان در برقراری صلح، پیشگیری از مناقشه و حل آن، تاکید خواهد کرد

134 کشور پیش از» بازبینی و ارزیابی 10 ساله «در کمیسیون مقام زنان اطلاعاتی درباره آنچه برای حمایت از برابری جنسیتی و اجرای توصیه های «برنامه اقدام»انجام داده بودند، به سازمان ملل تسلیم کردند. کارهای دیگری در این زمینه در جریان گردهمایی های بین دولتی منطقه ای که به وسیله کمیسیون اقتصادی سازمان ملل در آفریقا، آسیا، اروپا و آمریکای لاتین و آسیای غربی و از طریق گروه های بحث آنلای دو سویه ترتیب داده شد، انجام گرفته بود

این اجلاس دو هفته ای متشکل از گردهمایی در سطح بالا خواهد بود که در آن هیات ها تعهدات خود را نسبت به پیشرفت و برابری زنان تجدید خواهند کرد. شرکت در این گردهمایی برای تمامی کشورهای عضو سازمان ملل و ناظران آزاد است. در این اجلاس میزگردهایی برای گفت و گو بین نمایندگان عالی‌رتبه دولت ها، از جمله همسران رهبران کشورها و وزیران امور زنان و همچنین کارشناسان مسائل برابری جنسیتی در سازمان ملل و سازمان های غیر دولتی و جامعه مدنی نیز تشکیل خواهد شد

به علاوه، هفت گروه تعاملی فرصت هایی برای بررسی مسائل مربوط به خط مشی با جزئیات بیشتر، از جمله دیدگاه‌های جنسیتی در اقتصاد خرد، پیوندهای بین اجرای «برنامه اقدام» و کنوانسیون حذف تمام اشکال تبعیض علیه زنان و دیدگاه زنان و مردان جوان درباره برابری جنسیتی در آینده فراهم خواهند ساخت

علاوه بر رویدادهای رسمی، رویدادهای جانبی فراوانی برای افزایش آگاهی درباره بعضی از عواملی که همچنان مانع پیشرفت اجرای «برنامه اقدام» می‌شوند را به وسیله دولت های عضو، نهادهای سازمان ملل و سازمان های غیر دولتی ترتیب داده خواهند شد

اختلافات فرهنگی در رابطه با شخصیت زنان

از آنجا که فرهنگ ها با یکدیگر فرق دارند شخصیتهای که در این فرهنگها پرورش می یابند منعکس کننده این فرق می‌باشند. هر فرهنگی برخی از انواع رفتار آشکار و پنهان را مورد تاکید و تشویق قرار می‌دهد و در همان حال به انواع دیگر رفتار عنایتی ندارد و از تشویق آنها ابا می‌کند. (اردلان، 1354)

در نتیجه شخصیت فرد که در چارچوب فرهنگ پرورش می‌یابد رفتار درخور آن فرهنگ در پیش می گیرد. انسان از حیث سازمان جسمانی و روانی خود آن اندازه قابل انعطاف است که بتواند احتیاجات اساس زیستی و روانی خود را به طرق گوناگون برآورده سازد. انحاء خاص ارضاء این احتیاجات توسط فرهنگ برای انسان تعریف و تبیین می‌شود و انسان در جریان جامعه پذیری آن را می آموزد. (اردلان 1354)

اختلافات سطح فرهنگی

از عواملی که در دامن زدن اختلافات فی‌مابین زن و مرد موثر است اختلافات سطح علمی، فکری، اخلاقی و تربیتی است برخی از افراد در آغاز ازدواج به فکر فردای خود نیستند. جنبه هایی را برای انتخاب همسر می پذیرند که اندیشیده نیست و حتی ممکن است برایشان بعدها دردسر بیافریند. مردی که صاحب درجه علمی و تخصصی است با زنی کم سواد یا بی‌سواد ازدواج می‌کند، در روزها و ماههای اول مسئله ای ندارند ولی پس از چند صباحی که چشمها را باز می‌کند به فکر ارزیابی خود و او می افتد. می کوشد برتری علمی خود را ثابت کند و به زن نشان دهد که درک و فهم کافی و کفایت لازم را برای زندگی با او ندارد و این خود موجب پیدایش درگیریها و سر و صداهاست. بر اساس تجارب چنین اختلافات و ناراحتی از سوی مردان کمتر پدید می‌آید ولی اگر قضیه برعکس باشد یعنی زن صاحب علم و کمالات و تخصص باشد و مرد بیسواد و یا کم سواد احتمال پیدایش اختلاف به مراتب بیشتر است. و البته چنین آشنایی هم کمتر صورت می گیرد. از نظر ما ضروری است که بحث مخالف و موافق در این زمینه قبل از آشنایی باید صورت گیرد و افراد به دنبال کسانی بروند که کفو باشند تا کارشان به جایی نکشد که به رخ کشیدن علم و دانش مطرح گردد

زنانی که فقط کار می‌کنند

[1] – همشهری- شنبه 4 تیر 1384- 18 جمادی‌الاول 1426- شماره

[2] – همشهری- شنبه 4 تیر 1384- 18 جمادی‌الاول 1426- شماره

[3] – همشهری- شنبه 4 تیر 1384- 18 جمادی‌الاول 1426- شماره

[4] – همشهری- شنبه 4 تیر 1384- 18 جمادی‌الاول 1426- شماره

[5] – روزنامه همشهری شنبه 7 آذر 1383- 14 شوال 1425- 27 نوامبر 2004- سال دوازدهم شماره 3567

[6] – روزنامه همشهری شنبه 7 آذر 1383- 14 شوال 1425- 27 نوامبر 2004- سال دوازدهم شماره 3567

[7] – روزنامه همشهری شنبه 7 آذر 1383- 14 شوال 1425- 27 نوامبر 2004- سال دوازدهم شماره 3567

برای دریافت اینجا کلیک کنید