معماری برج‌های مسكونی شهرک صدرا

فهرست مطالب

1-    فصل اول – مقدمه    1
1-1-    اهمیت و ضرورت     3
1-2-    اهداف     4
1-3-    روش جمع‌آوری اطلاعات و ارائه آنها    4
2-     فصل دوم – مبانی نظری معماری     7
2-1-    مفهوم سكونت     8
2-2-    تعریف مسكن     9
2-3-    محیط مسكونی     10
2-3-1- محیط مسكونی از لحاظ كالبدی     10
2-4-    مسكن مطلوب چیست ؟    12
2-4-1-    عوامل كلی موثر بر مطلوبیت مسكن     14
2-4-2-    عوامل موثر در مطلوبیت فضاهای خانه     16
2-5-    گونه شناسی مسكن    17
2-5-1-    خانه‌های تك واحدی مستقل     17
2-5-2-    خانه‌های حیاط مركزی     18
2-5-3-    خانه‌های شهری     18
2-5-4-    مجموعه‌ مسكونی اشتراكی    19
2-5-5-    آپارتمان‌های بلند     20
2-5-6-    برج‌های مسكونی     26
2-5-7-    مجتمع‌های مسكونی با ارتفاع متوسط     27
2-5-8-    ساختمان‌های چند عملكردی    30
2-6-    عملكردها و تجهیزات مسكن     32
2-6-1-    عرصه مشترك     32
2-6-2-    عرصه والدین     32
2-6-3-    عرصه فرزندان     32
2-6-4- عرصه خویشاوند    33
2-6-5- عرصه مهمان     33
2-6-6- فضاهای خدماتی     33
2-6-7- فضای ورودی و خروجی     33
2-7- تراكم و نظام سكونت     34
2-7-1- تراكم مسكونی     34
2-7-2- تراكم خانوار در واحد مسكونی     35
2-8- نمونه‌هایی از مجتمع‌های مسكونی     39
2-8-1- مجموعه مسكونی آتی‌ساز    39
2-8-2- آپارتمان‌های مسكونی مارسی     43
2-8-3- آپارتمان‌های لیك شور درایو     46
2-8-4- مجموعه مسكونی تیگل هاربر    48
2-8-5- هابیتات 67    49
2-8-6- مجموعه مسكونی مهرینگن    51
2-8-7- ساختمان‌های مسكونی ایدونا    53
2-9- نتیجه‌گیری     55
3- فصل سوم – مطالعات تاریخی اجتماعی فرهنگی     56
3-1- سابقه و سن سكونت     57
3-2- خانه‌های سنتی در ایران     64
3-2-1- گونه‌شناسی معماری سنتی در ایران     67
3-2-2- ویژگی‌های سازمان فضایی خانه‌های تاریخی    68
3-2-3- مفاهیم نشانه‌ها و حس‌های تجربه شده در خانه‌های سنتی    68
3-3- سابقه تاریخی پیدایش شهر تهران     69
3-4- خانه‌های مسكونی در تهران     69
3-4-1- تكوین روش‌های خانه‌سازی نوین    74
3-5- اولین آپارتمان‌های شهر تهران     75
3-5-1- ورود ساختمان‌های بلند به تهران    75
3-6- ابعاد اجتماعی مسكن     78
3-6-1- روند تحولات جمعیتی چند دهه اخیر در كشور     79
2-7-    ابعاد فرهنگی مسكن     84
2-8-    نتیجه‌گیری    88
4- فصل چهارم – مطالعات سیاسی اقتصادی     89
4-1- سیاست توسعه مسكن     90
4-1-1- چكیده‌أی از سیاست‌های توسعه برنامه پنج‌ساله دوم     93
4-1-2- برنامه سوم توسعه مسكن     99
4-2- ابعاد اقتصادی مسكن     101
4-2-1- سهم هزینه مسكن از كل هزینه خانوار     103
4-2-2- ارزیابی وضعیت موجود مسكن بر اساس نتایج آمارگیری از هزینه خانوار 104
4-2-3- تاثیر مهاجرت بر اقتصاد مسكن      105
4-2-4- بررسی نظام تامین مالی مسكن در كشور      109
4-3- نتیجه‌گیری      110
5- فصل پنجم – مطالعات اقلیمی، طبیعی، جغرافیایی     111
5-1- خصوصیات جغرافیایی و موقعیت شهر تهران     112
5-2- خصوصیات جغرافیایی و طبیعی منطقه 22 شهرداری تهران     113
5-3- وضعیت موجود محیط طبیعی منطقه 22 شهرداری تهران     117
5-4- ویژگی‌های اقلیمی منطقه 22    119
5-4-1- دما     119
5-4-2- میزان بارش     120
5-4-3- رطوبت نسبی    120
5-4-4- باد     121
5-4-5- روزهای یخبندان     123
5-4-6- ساعت آفتابی     123
5-4-7- روزهای برفی     124
 
5-5- اهداف زیست‌محیطی در طرح‌ریزی منطقه 22    125
5-6- جهت استقرار خانه‌ها     126
5-7- فاصله ساختمان‌ها     126
5-8- تجمیع ساختمان‌ها    127
5-9- شكل ساختمان    127
5-10- طراحی فضاهای داخلی     128
5-11- اهداف عمده طراحی اقلیمی     129
5-12- نتیجه‌گیری     130
6- فصل ششم- تدوین اصول، ضوابط و معیارهای طراحی     132
6-1- نكاتی از معماری مسكونی سنتی     133
6-2- ضوابط شهرداری مربوط به ساختمان‌های مسكونی با تراكم‌های كم- متوسط- زیاد در منطقه 22    136
6-3- ارائه الگوی مسكن در منطقه 22 شهرداری تهران     178
6-4- ابعاد و استاندارد مسكن     182
6-4-1- اندازه‌های بدن انسان     183
6-4-2- پاركینگ    184
6-4-3- آشپزخانه    185
6-4-4- اتاق‌های غذاخوری    186
6-4-5 نشیمن    187
6-4-6- اتاق‌هایخواب    188
فهرست مواخد مقالات    189
فهرست مواخذ پایان نامه‌ها     190
منابع و مواخذ    191
طراحی     193
سایت    

مقدمه
خانه مكانی است كه تمام عالم را در خود جای می‌دهد.
مسكن یكی از مسائل حاد كشور‌های در حال توسعه است. فقدان منابع كافی، ضعف مدیریت، نداشتن برنامه‌ریزی جامع مسكن و سایر نارسایی‌هایی كه در زیرساختمان‌های اقتصادی این كشورها وجود دارد از یك سو و افزایش شتابان جمعیت شهرنشین از سوی دیگر تامین سرپناه را در این كشورها به شكلی غامض و چند بعدی درآورده است.
برای دستیابی به برنامه‌ریزی مطلوب مسكن باید ضمن شناخت وضع موجود مسكن و تسهیلات آن، روند گذشته در شئونات اقتصادی و اجتماعی موثر بر بازار مسكن و تحولات مسكونی جامعه مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
همچنین لازم است تحلیلات اقتصادی و اجتماعی در آینده براساس برنامه‌ریزی‌های ملی، منطقه‌أی و شهری مورد مداقه قرار گرفته و تاثیرات متقابل این تحولات در بخش مسكن و تامین نیازهای مسكونی مورد پیش‌بینی قرار گیرد. سپس می‌بایست اهداف برنامه‌های مسكن در چهارچوب ضوابط و استانداردهای تدوین شده معین و برای تحصیل اهداف مورد نظر راهكارهای مناسب و روش‌های علمی اتخاذ شود.
موضوع مورد بحث این پایان‌نامه طراحی برج‌های مسكونی در منطقه 22 شهرداری استان تهران در محدوده شهرك صدرا می‌باشد.


1-1-    اهمیت و ضرورت
خانه‌ اولین و مهم‌ترین فضاییست كه فرد با آن در ارتباط است. تحقیقات نشان داده است میزان رضایت فرد از مسكن خود در روان او تاثیر به سزایی دارد و باعث ایجاد اثرات مثبت و منفی در روابط فردی و اجتماعی وی می‌گردد. به عنوان مثال نور نامناسب خانه ساكنین را دچار افسردگی می‌كند و یا رعایت نكردن حریم خصوصی و عمومی در فضای خانه آرامش افراد را مختل می‌سازد.
به نظر می‌رسد به دلیل اهمیت فضای خانه برای افراد، طراحی مسكن از خطیر‌ترین مواردی باشد كه یك معمار در طول دوره كاری‌اش با آن روبروست. تقریباً تمامی معماران در دوران حرفه‌أی خود نمونه‌های مختلفی از طراحی مسكن را داشته‌اند و ارائه الگوی مناسب مسكن سال‌هاست كه ذهن جامعه معماری را به خود مشغول داشته است. موضوع مسكن در شهر‌های پر جمعیت وضعیت حادتری دارد، زیرا در این شهرها علاوه بر كیفیت آن بحث كمیت نیز مطرح است. در چنین موقعیتی كه مسكن به یك معضل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی تبدیل می‌شود. باید دقت در كیفیت بسیار بالا رود.زیرا معمولاً در این وضعیت هزینه پایین، سرعت بالا و استفاده حد اكثری از زمین برای تامین ضروری‌ترین زیر فضاها بیشترین توجه را به خود معطوف داشته و دقت در مسائل فرهنگی و ایجاد مطلوبیت روانی كمتر می‌شود.
هدف اصلی از طراحی خانه ایجاد “مسكن مطلوب” برای افراد می‌باشد. در شهرهای كوچك معمولاً خانواده خود تصمیم می‌گیرد خانه‌ا ش چگونه طراحی شود و فضاها چگونه با یكدیگر ارتباط داشته باشند. اما در شهرهای بزرگ‌تر طراحی خانه بیشتر تحت تاثیر خانواده شكل می‌گیرد. در همین راستا اهمیت كار معمار مشخص می‌شود كه چگونه طراحی اصولی و مناسب را با علاقه ساكنین و اقتصاد آنها همراه سازد.
در شهر تهران این مسئله ابعاد وسیعتری می‌یابد. ساخت و سازهای بی‌رویه و غیراصولی در این شهر توجه بیشتر جامعه معماری را می‌طلبد. لازم به نظر می‌رسد، كه حداقل معماران متعهد تهرانی وقت بیشتری را صرف این مسئله كنند. با در نظر گرفتن این موارد محقق ضرورت احساس نكوده و اقدام به كار روی موضوع مسكن در تهران كرده است.
به دلیل نیاز روزافزون تهرانی‌ها به مسكن سالهاست رشد عمودی و افقی در تهران صورت می‌گیرد. این مسئله باعث گسترش نامناسب شهر می‌شود. بنابراین طی مطالعات گسترده‌أی كه توسط سازمان‌های مختلف انجام گرفت. تصمیم گرفته شد بصورت كنترل شده از سمت غرب تهران رشدی افقی صورت گیرد كه منجر به ایجاد منطقه 22 گردید. محدوده شهرك صدرا در این منطقه با ضوابط خاص شهری ایجاد گردید و مسئله مسكن مطلوب در آن، مورد توجه خاص قرار گرفت. ایجاد فضاهای سبز گسترده، مسیرهای سواره و پیاده استاندارد، در محدوده شهرك همه از مواردی است كه این توجه را خاطر نشان می‌سازد. بنابراین، این منطقه با داشتن زمین‌های وسیع برای طراحی مجموعه‌أی مسكونی مناسب تشخیص داده شد.

1-2-    اهداف

هدف كلی : طراحی مجموعه مسكونی در منطقه 22 شهرداری تهران

اهدف جزئی :
2-    فراهم نمودن فضایی زیبا،صمیمی وآرام در زمینی بمساحت حدود1 هكتار درمنطقه مورد نظر
3-    تفكیك مسیر سواره و پیاده
4-    طراحی كیفیت‌های بصری
5-    ایجاد محور حركت پیاده سبز
6-    طراحی روابط داخلی و خارجی
7-    كاهش آلودگی صوتی در مجموعه

1-3-روش‌ جمع‌آوری اطلاعات و ارائه آنها
ابتدا مطالعاتی در زمینه شناخت موضوع و دستیابی به اصول طراحی مسكونی بصورت كتابخانه أی انجام گرفته كه در این رساله به ترتیبی كه در زیر نگاشته شده است. پس از آن با جمع بندی و نتیجه گیری از اطلاعات و مطالعات به عمل آمده به طراحی این مجموعه پرداخته كه نقشه های آن در انتهای رساله در بخش طراحی آورده شده است.
رساله پیش رو به 7 فصل جداگانه به این ترتیب تنظیم شده است:
فصل اول: فصل اول شامل مقدمه است و به توضیح اجمالی رساله حاضر می پردازد كه البته از نظر گذشت.

فصل دوم: در این فصل مطالعات و بررسی های لازم در زمینه مبانی نظری و اصول طراحی انجام گرفته است كه شامل توضیح مفهوم سكونت و موضوع مسكن می باشد. همچنین انواع خانه های مسكونی و تیپولوژی مسكن مورد بررسی قرار گرفته است. نظریه كارشناسان مختلف در مورد مسكن مطلوب و عوامل تاثیر گذار بر روی كیفیت طراحی مسكن از دیگر موارد مورد بحث است. سپس مسكن به عرصه های مختلف تقسیم شده و كابرد عرصه ها و تجهیزات مورد نیاز در هر یك از آنها به اجمال آورده شده است. بحث بعدی تراكم و نظام سكونت است كه توجه به آن از عوامل بسیار مهم در طراحی می باشد. و در نهایت نمونه هایی از مجموعه های مسكونی به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته و نتیجتا با تحلیل موارد مطلوب و نامطلوب این مجموعه ها، محقق طراحی را آغاز نموده است.

فصل سوم: این فصل شامل مطالعات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی می باشد. در بخش تاریخی سابقه سكونت از دوره بشر اولیه تا دوره های مدرن آورده شده و پس از آن خانه های سنتی و تاریخی در ایران، و بطور خاص مسكن در شهر تهران در طول دوره های تاریخی بررسی شده است. در بخش اجتماعی، مشكلات و مسائل مسكن و جامعه و تاثیرات متقابل آنها بر روی یكدیگر و اثر آن بر روی زندگی فردی و اجتماعی افراد جامعه بررسی شده است. تحولات جمعیتی، تاثیر مهاجرت بر مسكن، نرخ رشد و… از موضوعات مورد توجه در این بخش است.

فصل چهارم: در این فصل حاصل مطالعات سیاسی و اقتصادی آمده است. به منظور دریافت پدیده های ناشی از مشكلات مسكن در بخش سیاست اجتماعی و همچنین نظر دولتمردان بر امر مسكن و تاثیرات برنامه های عمرانی آنها در این زمینه سیاستهای توسعه مسكن از سال 1341 یعنی برنامه عمرانی سوم تا سال 1378 (برنامه هفتم) مطرح شده است. همچنین در بخش اقتصادی، عوامل موثر بر اقتصاد خانواده، اقتصاد ملی و مقایسه آن در كشور های مختلف بررسی گردیده است.

فصل پنجم: اطلاعاتی راجع به اقلیم منطقه، میانگین بارش سالانه، دما، روزهای یخبندان و… آمده است و در انتها تدابیر خاصی كه برای طراحی معماری در این گروه اقلیمی می توان بكاربرد آمده است.
فصل ششم: در این فصل ضوابط و استانداردهای بین المللی، مساحت و اندازه های لازم برای هر فضا آورده شده است.