گواهینامه ایزو 9000

ISO 9000 Y2K
تاریخچه شكل‌گیری استانداردهای مدیریت و تضمین كیفیت و بین‌المللی شدن آنها
بیش از نیم قرن از تدوین استانداردهای معتبر سیستمهای مدیریت و تضمین كیفیت می‌گذرد. ضرورت بالا نگهداشتن ضرایب ایمنی و قابلیت اطمینان در صنایع نظامی سبب گردید كه چنین مقرراتی ابتدا در این صنایع و سپس در صنایع هوانوردی و صنایع هسته‌ای به اجرا درآید.
پیچیدگی محصولات، تعداد و تنوع قطعات در صنایع خودروسازی نیز به ناچار باعث توسعه تدریجی استانداردها و مقررات مشابهی در این صنایع گردید و دستاوردهای قابل توجه این صنایع در اجرای این استانداردها باعث گردید تا شركت‌ها و صنایع دیگر نیز سیستمهای كیفیت خود را بر اساس این استانداردها معتبر نمایند.
از دیگر مهم رشد و شیوع استانداردهای سیستم كیفیت می‌توان به كسب اطمینان از كیفیت توسط مشتری (تضمین كیفیت بیرونی) اشاره نمود.
به منظور كسب چنین اعتمادی، مشتری ناگزیر می‌گردد از طریق خود یا نماینده‌اش سیستم كیفیت سازمان مورد نظر را مورد رسیدگی و ارزیابی قرار دهد. ولیكن با این روش مشكل بزرگی برای شركت‌ها، كارخانجات و تأمین كنندگان بوجود می‌آید و آن اختلاف بین معیارهای ارزیابی و ارزشیابی مشتریان مختلف بود و در واقع علاوه بر خواسته‌ها و انتظارات متفاوت مشتریان درباره محصول، مشتریان دیدگاههای مختلفی درباره سیستم كیفیت تأمین كنندگان داشتند و طالب آن بودند كه دیدگاهایشان در این سیستم‌ها لحاظ شود.
تا دهه 1970 استانداردهای ملی و منطقه‌ای متعددی به عنوان مبنای ارزیابی سیستم‌های كیفیت تدوین و منتشر گردید كه هر یك نیز خواسته‌ها و ویژگیهای متفاوتی را برای سیستم‌های كیفیت در عرصه‌های مختلف و روشهای متفاوتی را نیز برای ارزیابی و ممیزی سیستم كیفیت ارائه می‌نمود.
اولین سری استاندارد تضمین كیفیت در سال 1979 میلادی با عنوان BS5750 در سه بخش و توسط مؤسسه استاندارد انگلستان (BSI) انتشار یافت. در سال 1987 میلادی، سازمان جهانی استاندارد ISO، بر پایه BS5750، مجموعه‌ای از استانداردهای بین‌المللی را انتشار ساخت كه به خانواده 9000 ISO مشهور شد.
این استانداردها در سال 1994 مورد بازنگری قرار گرفتند و سری 2000 استانداردهای مذكور در واقع نتیجه دومین ویرایش این استانداردها به شمار می‌رود.
نام ایزو چگونه بوجود آمد
كلمه ایزو (ISO) تركیبی گرد آمده از كلمات International Standardization for Organization است.
ISO سر واژه (Abbreviation) نیست و در واقع كلمه‌ای است در قالب (Acronym) كه از «ISOS» یونانی به معنی «مساوی» گرفته شده است. برای گریز از سرواژه‌های متعدد كه در نتیجه ترجمه «سازمان جهانی استاندارد سازی» به زبانهای مختلف كشورهای عضو پدید می‌آید، از این كلمه استفاده شده است و اسم سازمان همواره ISO خواهد بود.
مزایای گواهینامه ISO 9000: 2000
سازمانهایی كه استاندارد ایزو 9000 را در سیستم مدیریت كیفیت اجرا می‌كنند، دریافته‌اند كه دریافت گواهینامه ایزو 9000 منافع بسیاری به دنبال خواهد داشت. از جمله: ایجاد محیط كاری سازمان یافته، افزایش تعداد مشتری، و جلب رضایت بیشتر آنها.
به وجود آوردن سیستم مدیریت كیفیت می‌تواند پاسخی به تقاضای بازار كار و تجارت باشد، یا بهره‌وری سازمان شما را افزایش دهد. به طور كلی برخی منافع حاصل از پیاده كردن این سیستم عبارتند است از:
•    تهیه و تدارك الزامات و ابزار كاربردی و همچنین حصول شفافیت‌های لازم برای حضور و موفقیت‌ اثربخش در مناقصه داخلی و بین‌المللی.
•    ارایه ساختاری شفاف و شخص از سازمان برای تمام طرفهای ذینفع از جمله:
جامعه، سهامداران، كاركنان، مشتریان و كارفرمایان و همچنین تأمین كنندگان.
?    جامعه داخلی و بین‌المللی مطمئن می‌شوند كه سازمان شما دارای شناسنامه عملكرد و اهداف متعالی و مترقی است و ضمن حفظ منابع ملی و بشری بر علیه منافع عمومی از جمله ایمنی و محیط زیست و كیفیت زندگی آنها تأثیر منفی نمی‌گذارد و در جهت پاسداشت آنها گام بر می‌دارد.
?    سهامداران مطمئن می‌شوند كه سود سهام و سرمایه آنها بطور منطقی و نه اتفاقی حاصل می‌شود و ضمن تداوم حركت در یك مدار مستمر در جهت افزایش و فزونی آن نیز برنامه‌ریزی شده است.
?    مشتریان مجموعه مطمئن می‌شوند كه آندسته از الزامات فنی، تخصصی و سایر ویژگیهای محصول و خدمات دریافتی كه انتظار دارند برآورده می‌شود و سازمان به الزاماتی كه آنها اشاره نكرده‌اند ولی برای كیفیت و ایمنی مورد نظرشان مورد نیاز است فكر كرده و تدابیر مثبتی اندیشه نموده است.
?    تأمین كنندگان مطمئن می‌شوند كه اقلام و مواد اولیه را به شركت و سازمانی هوشمند می‌سپارند و در صورت هر گونه نقص و كوتاهی در آنها، اقلام معیوب شناسایی شده و در ضمن لطمه به اعتبارشان برای آنها هزینه سر بار ایجاد می‌كند (از جمله هزینه عودت یا بازكاری و اصلاح و ارسال مجدد كالا) بنابراین اقدام مورد نیاز شما را با دقت و ریز سنجی بیشتری تهیه و تامین می‌كنند تا هم بازار یك مشتری خوب را حفظ كنند و هم هزینه فروششان كمتر شود.
?    كاركنان مجموعه مطمئن می‌شوند كه تمامی ارزشهای انسانی آنها اعم از دانش، آگاهی، مهارت، تخصص، تجربه، صلاحیتها و شایستگیهایشان و در معنای ارزشهای معنوی و انسانی آنها حفظ شده و مورد احترام قرار می‌گیرد و به ایشان بعنوان ابزار كار و مواد دارای تاریخ مصرف نگاه نمی‌شود.
* به تصویر كشیدن نمایه‌های قابل حصول از مقاصد گام به گام و دور دست سازمان برای بقای در عرصه تعالی و سایر زمینه‌ها از جمله تجاری، بازرگانی و سرمایه‌داری.
* توزیع تعهد سازمانی بین تمامی افراد و مسوولیتهای مرتبط درون سازمانی بگونه‌ای كه با تعیین و تشریح شرایط مطلوبی كه مورد نظر مدیریت سازمان است و در نهایت شرایطی كه باید برای تحقق آنها تلاش نمود، هر مسوولیتی محدوده عملكرد و اختیارات خود را بخوبی تشخیص می‌دهد و می‌داند كه در چه مسوولیتی باید پاسخگو باشد. بنابراین مخاطره مدیریت برای حضور مستمر بروی جریان كار به حداقل می‌رسد (مخاطره اكثر مدیران اینست كه فقط زمانی كار پیشرفت می‌كند كه نه تنها با دو چشم بلكه با دوازده چشم بروی هر یك كاركنان نظارت وجود داشته باشد تا كاركنان حداقل نیمی از انتظارات را برآورده كنند!!!)
* شناسایی و ردیابی تمامی مخاطرات و معایت محتمل در جریان عملكرد و پیش‌بینی اكثر شرایط نامطلوبی كه ممكن است در صورت كوتاهی‌های احتمالی بوجود (كاهش ریسك تولید و سرمایه)
* پیشرفت در روند كار
از آنجا كه شما در حال اجرای سیستم مدیریت كیفیت هستید، خواهید توانست فرایند كار را در سازمان خود ارتقا دهید. یك طرح كلی از فرایند جاری در سازمان خود را در نظر بگیرید، الزامات استاندارد را به آن اضافه كنید و سپس فرایند كار را از طریق داده‌های كاربران بهینه كنید. بعد از اخذ گواهینامه ایزو 9000، شاهد پیشرفت مداوم در فرایند كار خواهید بود.
نتیجه بررسیهای اخیر بر روی 100 شركت ثبت شده نشان می‌دهد میزان فروش به طور متوسط در حدود پنج تا بیست و پنج درصد افزایش داشته است. این شركتها همچنین از وقت كاری خود به صورت بهینه استفاده كرده‌اند و به اوقات اضافه كاری نیازی نداشته‌اند.

*افزایش آگاهی درباره كیفیت
از آنجا كه همه كاركنان شركت در زمان اجرای ایزو 9000 باید طبق قوانین ایزو 9000 آموزش ببینند، اطلاع و آگاهی درباره كیفیت افزایش می‌یابد.
كاركنان باید فرآیندهایی كه در روند توسعه و پیشرفت با آن درگیر هستند، متعلق به خود بدانند. سیستم مدیریت كیفیت دارای سیستم‌های ساختاری است كه بروز مجدد مشكلات را كاهش می‌دهد. این امر به توسعه فرهنگ كیفیت كمك می‌كند.
زمانیكه كاركنان مشكلات را در سیستم یا فرایندهای كاری تشخیص می‌دهند، سعی می‌كنند آنها را برطرف كنند و نمی‌خواهند دیگران را سرزنش كنند یا افراد دیگر را مقصر جلوه دهند. نتیجه این كار، اطمینان و اعتماد بیشتر در كاركنان و بهبود كیفیت فرآورده خواهد بود.

*هماهنگی در عملكرد
با رعایت قوانین ایزو 9000 عملكرد و بهره‌برداری افزایش خواهد یافت. زیرا سیستم مدیریت كیفیت باعث افزایش هماهنگی در انجام كارها می‌شود.
همچنین، كاركنان جدید فرایندها را سریعتر فرا می‌گیرند. این موضوع سبب كاهش سوء تفاهم در مشتریان خواهد شد. در صورت بروز مشكل، علت ریشه‌ای آن ردیابی می‌شود و در جایی ثبت می‌شود. این كار از اصلاح مجدد سازمان هنگامی كه دوباره این مشكل پیش آید، جلوگیری می‌كند.

*كسب منافع در بازار
اخذ گواهینامه ایزو 9000 یك ضرورت مهم برای انجام كار و تجارت در بازار تجارت است. نتیجه بررسیهای جدید نشان می‌دهد كه مشتریان 41 درصد از شركتها، خواهان دریافت گواهینامه ایزو 9000 از سوی این شركت‌ها شده‌اند.

*و در نهایت پاسداشت ارزشهای بنیادین یك سازمان از جمله
1- ایمنی    13- رعایت اخلاق حرفه‌ای
2- رضایت مشتری    14- تأكید بر كیفیت
3- تأكید بر مشتری    15- رابطه برد- برد- برد (WIN- WIN- WIN)
4- مسئولیت اجتماعی    16- باور به نیروی انسانی
5- برتری در همه زمینه‌های شركت    17- كسب و حفظ برتری و پیشتازی
6- نوآوری‌های علمی و خلاقیت    18- كار گروهی و تیمی
7- هماهنگی    19- یادگیری سازمانی
8- تلاش زیاد    20- محیط كار پویا
9- توسعه پیوسته همه جانبه شركت    21- اعتماد متقابل
10- احترام برای انسانها    22- سخت‌كوشی
11- تفكر خلاق    23- سرآمدی حرفه‌ای در كشور
12- توسعه پایدار    24- پیشگامی نه دنباله‌روی
نگاهی به استاندارد ISO 9000-2000
این استاندارد مبتنی بر یك مدل فرآیندی است. كه بواسطه آن استفاده كننده می‌تواند تلاش مؤثر و كارآمدی را اعم از اینكه مجموعه تأمین كننده قطعات، مواد و یا ارائه دهنده‌ی خدمات باشد بكار ببندد. این استاندارد، یك مدل فرآیندی ارائه می‌دهد كه بر طبق آن، ISO 9001: 2000 از 4 بخش اصلی زیر تشكیل شده است...